zawód

Bierność i trudności z wejściem młodzieży na rynek pracy, zagrożenie wykluczeniem zawodowym bądź edukacyjnym stają się problemem, który powoduje długoterminowe konsekwencje dla jednostek, grup społecznych oraz całych gospodarek. Jednocześnie generuje potrzebę projektowania działań edukacyjno-poradniczych wspierających osoby zagrożone przywołanymi zjawiskami. Celem niniejszego artykułu jest przekazanie podstawowych informacji dotyczących wspomnianych zagadnień oraz wskazanie kierunków działań edukacyjno-doradczych, mających charakter prewencyjny.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Jakie czynniki społeczne, zdrowotne i ekonomiczne wpływają na wykluczenie edukacyjne?
• Jakie są skutki przedwczesnego kończenia nauki (ESL) dla jednostki i społeczeństwa?
• Jakie różnice w kapitale kulturowym rodziców wpływają na edukację ich dzieci?
• Jakie są aktualne statystyki dotyczące bezrobocia młodzieży i odsetka NEET w Polsce i UE?
• Dlaczego niektóre dzieci mają mniejsze szanse na poprawę swojego statusu społecznego?
• Jakie interwencje edukacyjno-poradnicze mogą pomóc młodym ludziom w wejściu na rynek pracy?
• Jakie działania mogą zapobiegać bierności zawodowej i wykluczeniu młodzieży?
• Jakie kompetencje kariery są kluczowe dla młodych ludzi w kontekście zawodowym?

Dzisiejszy rynek pracy jest niezwykle konkurencyjny i wymagający. Aby odnieść sukces zawodowy, niezbędne jest posiadanie odpowiednich umiejętności, wiedzy i predyspozycji. Niestety, nie wszyscy uczniowie są równie dobrze przygotowani do wejścia na ten rynek. Część z nich jest narażona na wykluczenie zawodowe. Istnieje wiele czynników, które mogą predysponować ucznia do tego niekorzystnego stanu.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Jakie są wyróżniane formy wykluczenia zawodowego?
• Czym wykluczenie zawodowe różni się od wykluczenia społecznego?
• Które grupy społeczne są szczególnie narażone na wykluczenie zawodowe?
• Jakie skutki ma długotrwałe bezrobocie dla jednostki i społeczeństwa?
• Dlaczego niskie zarobki mogą być jednym z czynników wykluczenia zawodowego?
• Czym jest praca w warunkach niesprzyjających rozwojowi zawodowemu?
• Jakie są konsekwencje pracy niepewnej (prekariatu) dla młodych ludzi?
• Dlaczego dyskryminacja na rynku pracy może prowadzić do wykluczenia zawodowego?
• Jakie indywidualne czynniki predysponują uczniów do wykluczenia zawodowego?
• Które czynniki społeczne i ekonomiczne zwiększają ryzyko wykluczenia zawodowego?
• Jakie nowe wyzwania XXI wieku mogą przyczyniać się do wykluczenia zawodowego?
• Jak dysfunkcyjne środowisko rodzinne wpływa na przyszłe szanse zawodowe uczniów?
• Jakie trudności zdrowotne i edukacyjne mogą utrudnić uczniom znalezienie zatrudnienia?
• Jak brak doświadczenia zawodowego wpływa na możliwość znalezienia pracy przez młodych ludzi?

• nauka oceny trafności wyboru zawodowego na podstawie wyników analiz różnych czynników,
• rozwijanie umiejętności identyfikacji i refleksji nad czynnikami mającymi wpływ na wybory zawodowe (zainteresowania, umiejętności, wartości, warunki rynku pracy, wpływ rodziny i środowiska),
• wsparcie uczniów w procesie samooceny i świadomego planowania ścieżki zawodowej, z uwzględnieniem osobistych predyspozycji i preferencji.

Cele szczegółowe:
Uczeń:

• zna różne zawody i umiejętności potrzebne do ich wykonywania,
• rozumie, jaki wpływ na wybór zawodu mają jego zainteresowania, umiejętności i wyznawane wartości,
• uczestniczy w dyskusji i ćwiczeniach grupowych, aby lepiej zrozumieć różne perspektywy zawodowe,
• rozwija umiejętność krytycznego myślenia poprzez analizę plusów i minusów pracy w różnych zawodach.

Metody pracy:

• miniwykład z dyskusją,
• metoda plakatowa,
• praca indywidualna,
• praca w grupie.

Środki dydaktyczne:

• Moje zawodowe wybory – ankieta (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia),
• Lista zawodów (załącznik nr 2),
• kartki A3, kolorowe mazaki – dla każdej grupy,
• kartka i długopis – dla każdej pary.

Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

Cel główny:

• doskonalenie umiejętności tworzenia i realizacji długoterminowych planów zawodowych oraz adaptacji

do zmieniającego się środowiska pracy.
Cele szczegółowe:
Uczeń:

• rozumie, że rozwój zawodowy to proces ciągły, wymagający adaptacji do zmieniającego się rynku pracy,
• rozwija umiejętność planowania i organizacji,
• rozumie, jakie kroki są potrzebne do osiągnięcia zawodowych celów.

Metody pracy:

• miniwykład,
• ćwiczenie indywidualne,
• burza mózgów.

Środki dydaktyczne:

• film pt. WYBIERAM ŚWIADOMIE – doradca zawodowy radzi – „Mój potencjał zawodowy” [1],
• Mój plecak na zawodową podróż (załącznik 1 – dla każdego ucznia),
• zdjęcia ilustrujące przedmioty, tj.: kompas, górskie buty, sweter, rękawiczki, woda, prowiant, naładowany telefon, powerbank, latarka, GPS, wodoodporna mapa, apteczka, scyzoryk, zapałki,
• flipchart, mazaki lub tablica, kreda.

Przewidywany czas realizacji: 45 min.