Dzisiejszy rynek pracy jest niezwykle konkurencyjny i wymagający. Aby odnieść sukces zawodowy, niezbędne jest posiadanie odpowiednich umiejętności, wiedzy i predyspozycji. Niestety, nie wszyscy uczniowie są równie dobrze przygotowani do wejścia na ten rynek. Część z nich jest narażona na wykluczenie zawodowe. Istnieje wiele czynników, które mogą predysponować ucznia do tego niekorzystnego stanu. Z artykułu dowiesz się m.in.: Jakie są wyróżniane formy wykluczenia zawodowego? Czym wykluczenie zawodowe różni się od wykluczenia społecznego? Które grupy społeczne są szczególnie narażone na wykluczenie zawodowe? Jakie skutki ma długotrwałe bezrobocie dla jednostki i społeczeństwa? Dlaczego niskie zarobki mogą być jednym z czynników wykluczenia zawodowego? Czym jest praca w warunkach niesprzyjających rozwojowi zawodowemu? Jakie są konsekwencje pracy niepewnej (prekariatu) dla młodych ludzi? Dlaczego dyskryminacja na rynku pracy może prowadzić do wykluczenia zawodowego? Jakie indywidualne czynniki predysponują uczniów do wykluczenia zawodowego? Które czynniki społeczne i ekonomiczne zwiększają ryzyko wykluczenia zawodowego? Jakie nowe wyzwania XXI wieku mogą przyczyniać się do wykluczenia zawodowego? Jak dysfunkcyjne środowisko rodzinne wpływa na przyszłe szanse zawodowe uczniów? Jakie trudności zdrowotne i edukacyjne mogą utrudnić uczniom znalezienie zatrudnienia? Jak brak doświadczenia zawodowego wpływa na możliwość znalezienia pracy przez młodych ludzi?

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III: uczeń opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: uczeń opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach. Cele szczegółowe:Uczeń: kształtuje proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej, opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka, rozwija kompetencje kreatywnego, logicznego i analitycznego myślenia, rozwija kompetencje związane z wystąpieniami publicznymi i komunikacją interpersonalną. Metody pracy: dyskusja moderowana, burza mózgów, praca zespołowa, ekspresja plastyczna, projekcja filmu dydaktycznego. Środki dydaktyczne: Czy te osoby pracują? (załącznik nr 1), film pt. Poznajemy miejsca pracy i różne zawody [1], laptop i rzutnik/tablica interaktywna, dostęp do Internetu, kartka A3 lub typu flipchart – dla każdej grupy, kolorowe kredki, mazaki lub flamastry. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: uczeń wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy. Cele szczegółowe:Uczeń: kształtuje proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej, potrafi wyjaśnić pojęcie „bezrobocie” oraz wskazać przyczyny bezrobocia, uświadamia sobie motywy aktywności zawodowej człowieka, wymienia sposoby zmniejszenia bezrobocia, kreuje własne sposoby zaistnienia na współczesnym rynku pracy. Metody pracy: miniwykład, dyskusja, burza mózgów, praca zespołowa, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: Cenne monety [1] (załącznik nr 1) – dwa egzemplarze, kartka typu flipchart lub dostęp do tablicy kredowej, karteczki samoprzylepne – po dwie dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Cel główny: rozwinięcie umiejętności identyfikacji i analizy własnych motywatorów wewnętrznych i zewnętrznych w kontekście obecnych działań i przyszłej pracy zawodowej. Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie podstawy motywacji, w tym różnicę między motywacją wewnętrzną a zewnętrzną, rozwija umiejętności interpersonalne, analizuje motywatory. Metody pracy: miniwykład z dyskusją, praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach. Środki dydaktyczne: Koło życia i potrzeb (załącznik nr 1) – dla każdego ucznia, Pytania do wywiadu (załącznik nr 2), długopis – dla każdego ucznia-dziennikarza, Scenariusze. Chcę czy muszę pracować? Analiza motywatorów (załącznik nr 3). Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: rozpoznanie swoich możliwości i ograniczeń w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnienie ich w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe:Uczeń: kształtuje proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej, potrafi wskazać przyczyny pozostawania niektórych osób bez zatrudnienia, potrafi zidentyfikować bariery związane z poszukiwaniem pracy, wskazuje motywatory i intencje skłaniające innych do poszukiwania pracy, zmienia stereotypowe myślenie na temat rynku pracy, kształtuje pozytywny obraz siebie jako przyszłego pracownika na rynku pracy. Metody pracy: miniwykład, dyskusja, burza mózgów, praca zespołowa, praca indywidulana. Środki dydaktyczne: Róża i kolce (załącznik nr 1) – dla każdej grupy, kartka A4 lub A3 – dla każdej grupy. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: uświadomienie uczniom znaczenia starzenia się społeczeństwa oraz jego wpływu na rynek pracy i lokalną społeczność. Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie zmiany demograficzne i ich konsekwencje dla przyszłości pracy, rozwija umiejętności analityczne i badawcze poprzez eksplorację lokalnego rynku pracy. Metody pracy: miniwykład, burza mózgów, mapa myśli, praca w grupach, praca indywidualna, opcjonalnie: spotkanie z opiekunem osób starszych. Środki dydaktyczne: tablica (flipchart), pisak, arkusze A4 lub A3 i flamastry – dla każdej grupy, kartka i długopis – dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: zapoznanie uczniów z pojęciem etyki zawodowej i rozwinięcie umiejętności rozpoznawania oraz analizowania etycznych i nieetycznych zachowań w różnych zawodach. Cele szczegółowe: Uczeń: rozumie wartości i normy związane z etyką pracy w różnych zawodach, rozwija umiejętność krytycznego myślenia o etycznych konsekwencjach decyzji zawodowych, kształtuje świadomość znaczenia etyki w życiu zawodowym. Metody pracy: miniwykład z dyskusją, praca indywidualna, praca w grupach, analiza przypadków, gra symulacyjna Środki dydaktyczne: Lista scenariuszy etycznych (załącznik nr 1, do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl), Lista hipotetycznych sytuacji zawodowych zawierających dylemat etyczny (załącznik nr 2), kartki do głosowania z napisami: „Etyczne” i „Nieetyczne” – dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III: uczeń podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: uczeń podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach.Cele szczegółowe:Uczeń: kształtuje proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej, wymienia główne zadania i czynności zawodowe charakterystyczne dla pracy pszczelarza, potrafi określić zakres talentów, zdolności i predyspozycji zawodowych pszczelarza, poznaje przybory i narzędzia przydatne w pracy pszczelarza, rozwija śmiałość w wystąpieniach publicznych. Metody pracy: miniwykład, dyskusja, burza mózgów, praca indywidulana, ekspresja plastyczna, projekcja filmu dydaktycznego. Środki dydaktyczne: Pan Pszczelarz – kolorowanka (załącznik nr 1) – dla każdego ucznia, film pt. Dlaczego pszczoły są tak ważne? [1], laptop i rzutnik/tablica interaktywna, dostęp do Internetu, kolorowe kredki, mazaki, flamastry, zabawka – piłka tenisowa lub maskotka w kształcenie pszczoły. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż krzyżówkę. Wyślij utworzone hasło (wraz ze swoim imieniem i nazwiskiem) e-mailem na adres [email protected] do końca bieżącego miesiąca. Wygraj atrakcyjne nagrody.

Plakat skierowany do uczniów szkoły podstawowej informuje o roli szkolnego doradcy zawodowego. Ma na celu zapoznanie uczniów z zadaniami doradcy oraz zachęcenie ich do skorzystania w razie potrzeby z jego pomocy.