Autorefleksja polegająca na świadomym analizowaniu swoich emocji, doświadczeń i zachowań stanowi niezastąpione narzędzie w edukacji i samodoskonaleniu młodych ludzi. Umożliwia rzeczową ewaluację postępowań i postaw. Dzięki zdolności do podejmowania autorefleksji uczniowie mogą lepiej zrozumieć samych siebie oraz swoje motywacje, reakcje i wybory. Doskonalenie umiejętności autorefleksji w szkołach jest zatem nie tylko sposobem na podniesienie wyników nauczania, lecz równieżśrodkiem wspomagającym rozwój osobisty uczniów. W świecie, który stale ewoluuje i stawia nowe wyzwania, zdolność ta staje się cenną kompetencją. Wspiera adaptację do nowych sytuacji, podejmowanie wyborów i budowanie mocnych podstaw przyszłego życia zawodowego i prywatnego. Z artykułu dowiesz się m.in.: Jak autorefleksja wpływa na j rozwój emocjonalno-społeczny ucznia i jakie są tego korzyści? Jakie znaczenie ma autorefleksja w procesie edukacyjnym i jak wpływa na wyniki nauczania? W jaki sposób nauczyciele mogą wspierać rozwój zdolności do autorefleksji u uczniów? Jakie metody i techniki zastosować do pobudzania autorefleksji u dzieci i młodzieży? Jakie wyzwania mogą pojawić się przy wdrażaniu praktyk autorefleksji i jak nauczyciele mogą im zaradzić?

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: rozwój umiejętności autoanalizy i autorefleksji. Cele szczegółowe: synteza informacji o sobie w celu zaplanowania ścieżki edukacyjno-zawodowej, rozumienie znaczenia feedbacku w kontekście rozwoju osobistego i zawodowego. Metody pracy: miniwykład, praca indywidualna, metoda plakatowa, praca indywidualna na tle grupy. Środki dydaktyczne: Moja autoanaliza. Lista pytań (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), 10 kreatywnych i metaforycznych pytań (załącznik nr 2), kartka A4 – dla każdego ucznia, długopis, mazaki lub kredki – dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: nauka postrzegania własnych ograniczeń jako wyzwania w kontekście aspiracji edukacyjnych i zawodowych. Cele szczegółowe:Uczeń: potrafi zidentyfikować i zrozumieć własne ograniczenia i wyzwania w kontekście swoich celów edukacyjnych i zawodowych, stosuje praktyczne techniki samodyscypliny, takie jak efektywne zarządzanie czasem i koncentracja na zadaniach, potrafi efektywnie współpracować i komunikować się w grupie. Metody pracy: miniwykład, praca w parach, ćwiczenie indywidualne, burza mózgów, dyskusja moderowana. Środki dydaktyczne: Historie sukcesu (załącznik nr 1), Dyscyplina na co dzień (załącznik nr 2 – dla każdego ucznia), karta pracy, zegar, timer, flipchart lub tablica, mazaki. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: doskonalenie umiejętności tworzenia i realizacji długoterminowych planów zawodowych oraz adaptacji do zmieniającego się środowiska pracy.Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie, że rozwój zawodowy to proces ciągły, wymagający adaptacji do zmieniającego się rynku pracy, rozwija umiejętność planowania i organizacji, rozumie, jakie kroki są potrzebne do osiągnięcia zawodowych celów. Metody pracy: miniwykład, ćwiczenie indywidualne, burza mózgów. Środki dydaktyczne: film pt. WYBIERAM ŚWIADOMIE – doradca zawodowy radzi – „Mój potencjał zawodowy” [1], Mój plecak na zawodową podróż (załącznik 1 – dla każdego ucznia), zdjęcia ilustrujące przedmioty, tj.: kompas, górskie buty, sweter, rękawiczki, woda, prowiant, naładowany telefon, powerbank, latarka, GPS, wodoodporna mapa, apteczka, scyzoryk, zapałki, flipchart, mazaki lub tablica, kreda. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń dokonuje autoprezentacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: uczeń dokonuje własnej autoprezentacji. Cele szczegółowe:Uczeń: rozwija proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej, dokonuje syntezy wiedzy o sobie samym, potrafi identyfikować swoje zasoby, talenty, zainteresowania, doskonali techniki skutecznej autoprezentacji, doskonali kompetencje miękkie, takie jak: komunikacja werbalna i niewerbalna, kreatywność, perswazja, radzenie sobie ze stresem, zarządzanie czasem, pokonuje trudności związane z wystąpieniem publicznym. Metody pracy: miniwykład, dyskusja, praca w grupach, prezentacja. Środki dydaktyczne: Superstar – wywiad z gwiazdą (załącznik nr 1). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI: uczeń podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cele główne: nauka oceny trafności wyboru zawodowego na podstawie wyników analiz różnych czynników, rozwijanie umiejętności identyfikacji i refleksji nad czynnikami mającymi wpływ na wybory zawodowe (zainteresowania, umiejętności, wartości, warunki rynku pracy, wpływ rodziny i środowiska), wsparcie uczniów w procesie samooceny i świadomego planowania ścieżki zawodowej, z uwzględnieniem osobistych predyspozycji i preferencji. Cele szczegółowe:Uczeń: zna różne zawody i umiejętności potrzebne do ich wykonywania, rozumie, jaki wpływ na wybór zawodu mają jego zainteresowania, umiejętności i wyznawane wartości, uczestniczy w dyskusji i ćwiczeniach grupowych, aby lepiej zrozumieć różne perspektywy zawodowe, rozwija umiejętność krytycznego myślenia poprzez analizę plusów i minusów pracy w różnych zawodach. Metody pracy: miniwykład z dyskusją, metoda plakatowa, praca indywidualna, praca w grupie. Środki dydaktyczne: Moje zawodowe wybory – ankieta (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), Lista zawodów (załącznik nr 2), kartki A3, kolorowe mazaki – dla każdej grupy, kartka i długopis – dla każdej pary. Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI: uczeń planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: rozwijanie umiejętności planowania i samodyscypliny. Cele szczegółowe:Uczeń: tworzy plan działań osobistych lub grupowych, poznaje sposoby efektywnego zarządzania sobą w czasie, rozwija umiejętność określania priorytetów i wyznaczania realistycznych celów, uświadamia sobie znaczenie samodyscypliny w realizacji postawionych zadań. Metody pracy: miniwykład, metoda symulacyjna, metoda problemowa, dyskusja grupowa, praca indywidualna, praca w grupie. Środki dydaktyczne: rekwizyty do ćwiczenia nr 1: plecak, opcjonalnie prowiant (kanapki, batonik), woda, herbata, telefon, powerbank, zapasowa kurtka, peleryna przeciwdeszczowa, czapka, apteczka, latarka, Mój plan dnia (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia do pobrania na www.doradztwoszkolne.pl), kartki A4 i długopis – dla każdej grupy, Propozycje tematów projektów (załącznik nr 2). Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III: uczeń omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: uczeń omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje. Cele szczegółowe:Uczeń: rozwija proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej, podaje przykłady zawodów wykonywanych przez ludzi w najbliższym otoczeniu, opisuje czynności charakterystyczne dla wybranych zawodów, wskazuje różne czynności zawodowe pełnione przez osoby wykonujące zawody związane z najbliższym otoczeniem ucznia, rozwija kompetencje twórcze i kreatywność, rozwija kompetencje związane z wystąpieniami publicznymi, komunikacją interpersonalną oraz doskonali śmiałość w pracy zespołowej. Metody pracy: miniwykład, burza mózgów, praca w grupach, prezentacja, ekspresja plastyczna, dyskusja moderowana. Środki dydaktyczne: kolorowe kredki lub mazaki, arkusz A3 lub A2 – dla każdej grupy, tablica, taśma malarska lub masa mocująca samoprzylepna, opcjonalnie: dwustronna taśma klejąca/klej, pudełka (np. po zapałkach, herbacie, jogurcie), kolorowe papiery i krepiny. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III, uczeń: podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach oraz opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).Cel główny: zapoznanie uczniów z zawodem pisarza oraz pokrewnymi, w których pracuje się z wykorzystaniem tekstu. Cel szczegółowy:Uczeń: • wyjaśnia znaczenie pracy wybranych przedstawicieli zawodów, w których pracuje się z wykorzystaniem tekstu, rozwija umiejętność kreatywnego myślenia, współpracuje w grupie. Metody pracy: dyskusja, miniwykład, praca grupowa, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: arkusze flipchart, Wykreślanka (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), Wybrane zawody wykorzystujące pracę z tekstem – rozsypanka (załącznik nr 2 – dla każdej grupy), pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III: uczeń opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu, uczeń posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cele główne: opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu profesji na przykładzie zawodu cukiernika, posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny. Cele szczegółowe:Uczeń: rozwija proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej, wymienia główne zadania i czynności zawodowe charakterystyczne dla pracy cukiernika, potrafi określić zakres zdolności i predyspozycji zawodowych cukiernika, wymienia przybory i narzędzia przydatne w pracy cukiernika, rozwija kompetencje związane z pracą zespołową. Metody pracy: miniwykład, burza mózgów, praca w grupach, ekspresja plastyczna. Środki dydaktyczne: Pani cukierniczka – kolorowanka (załącznik nr 1), Atrybuty zawodowe cukiernika – przykładowa lista (załącznik nr 2), wybrane z listy (załącznik nr 2) atrybuty cukiernika – po dwa lub więcej dla grupy, kolorowe kredki lub mazaki, kolorowa plastelina, ciastolina lub modelina, opcjonalnie: duże miski, mąka, sól, proszek do pieczenia, olej roślinny, gorąca woda, barwniki spożywcze, makiety tekturowych minitortów. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Plakat skierowany do uczniów szkoły podstawowej zawiera propozycje pytań, skłaniających do autorefleksji. Grafika drogi prowadzącej na szczyt góry jest metaforą dążenia do upragnionego celu edukacyjno-zawodowego. Cel ten można osiągnąć m.in. dzięki refleksji i wnioskowaniu w procesie autoanalizy.

Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż wykreślankę. Znajdź 15 określeń synonimicznych i pokrewnych pojęciu „autorefleksja”. Zapisane są poziomo, pionowo lub po skosie. Hasło odczytane (poziomami, od lewej do prawej) z nieskreślonych liter wyślij e-mailem na adres [email protected] do końca bieżącego miesiąca. Wygraj atrakcyjne nagrody.