Nowoczesne Doradztwo Zawodowe

Wybór ścieżki edukacyjno-zawodowej to dla ucznia decyzja ważna i niełatwa, bo wymagająca znajomości swoich potrzeb, wartości i priorytetów. Dlatego tak cenne są pomocne w dokonaniu wyboru narzędzia edukacyjne. Pozwalają uczniom uporządkować myśli, dookreślić niektóre niejasne kwestie, a także wyrazić to, czego nie byli w stanie opisać słowami. Jednym z takich narzędzi jest technika Q-sort.  

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Na czym polega technika Q-sort i dlaczego nie jest testem?
• Jak Q-sort pomaga uczniom odkryć własne wartości i priorytety zawodowe?
• W jaki sposób zastosować Q-sort w praktyce szkolnej bez specjalnych narzędzi?
• Jak przygotować zestaw twierdzeń i matrycę do ćwiczenia Q-sort?
• Dlaczego technika Q-sort sprawdza się w doradztwie zawodowym bardziej niż tradycyjne rozmowy?

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

Cel główny:

• uczeń rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej.

Cele szczegółowe, uczeń:

• formułuje wstępny cel edukacyjno-zawodowy,
• nazywa możliwe przeszkody na drodze do jego osiągnięcia,
• uczy się współpracy i buduje poczucie sprawczości.

Metody pracy:

• rozmowa kierowana,
• praca indywidualna,
• praca indywidualna na tle grupy,
• praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

• Karta pracy do przeszkody nr 1 „Tunel niepewności” (załącznik nr 1) – dla każdego ucznia,
• Karta pracy do przeszkody nr 4 „Plecak ograniczeń” (załącznik nr 2) – dla każdego ucznia,
• mazaki,
• rekwizyty:

1. sznurek, taśma malarska lub skakanka,
2. firanka lub inna lekka tkanina zawieszona na krzesłach oraz kartka z napisem „Tunel niepewności”,
3. kartka z napisem „Ściana cudzych oczekiwań”, obrazek przedstawiający ceglaną ścianę oraz kartka i długopis – dla każdej z trzech utworzonych grup,
4. poplątany sznurek lub włóczka oraz kartka z napisem „Plątanina informacji”,
5. plecak z kartką z napisem „Co jest twoim ograniczeniem?”,
6. arkusz A3 z napisem „CEL”.

Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Pytanie: Czy treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego muszą być realizowane także w trakcie zajęć rewalidacji z uczniami z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego w klasach I–VIII? Czy plany pracy nauczycieli muszą być podpisane własnoręcznie, czy wystarczy wydruk bez podpisu, również elektronicznego (np. program nauczania uwzględniający treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego)?

Pytanie: Co należy wpisać w IPET w punkcie VII – zajęcia z doradztwa zawodowego (w przypadku ucznia klas VII i VIII szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia)? Czy dla ucznia klasy IV należy wpisać informację, że zajęcia będą realizowane w VII i VIII klasie w wymiarze po 10 godzin? Czy, jeżeli tworzymy IPET dla ucznia z klasy IV, to wpisać „nie dotyczy”, a gdy będzie on w klasie VII, wprowadzić modyfikację?

Pytanie: Uczniowie klas VII i VIII w ramach doradztwa zawodowego mają organizowane wyjścia do zakładów pracy i CKZ. Czy do limitu 10 godzin doradztwa zawodowego w klasach VII-VIII można wliczyć godziny takich wyjść (np. 8 godzin zajęć w szkole + 2 godziny wyjścia; 6 godzin zajęć w szkole + 4 godziny wyjścia)?

Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem – te słowa Konfucjusza doskonale oddają ducha neurodydaktyki, interdyscyplinarnej dziedziny łączącej wiedzę z m.in. neurobiologii, psychologii poznawczej, pedagogiki, dydaktyki. Neurodydaktycy, na podstawie badań nad funkcjonowaniem mózgu, starają się zrozumieć, jak uczy się mózg, i wykorzystać tę wiedzę do tworzenia bardziej angażujących i skutecznych metod nauczania [1].

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Jak działa mózg ucznia i dlaczego neuroplastyczność ma kluczowe znaczenie dla uczenia się?
• Dlaczego emocje odgrywają tak dużą rolę w zapamiętywaniu i motywacji do nauki?
• Jak w praktyce wykorzystać zasady neurodydaktyki na lekcjach doradztwa zawodowego?
• W jaki sposób ruch i doświadczenie wspierają proces uczenia się według neuronauki?
• Jakie metody aktywizujące zgodne z neurodydaktyką można wdrożyć krok po kroku w szkole?

Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż krzyżówkę. Wpisz słowa w odpowiednie miejsca. Z liter zapisanych na zielonych polach powstanie hasło. Wyślij je e-mailem na adres [email protected] do końca bieżącego miesiąca. Wygraj atrakcyjne nagrody.

Umiejętność zadawania trafnych pytań bywa pomocna podczas dokonywania wyborów oraz dochodzenia przyczyn pojawienia się trudności na drodze do celu. Metoda 5 × why to proste narzędzie, które pozwala krok po kroku dotrzeć do sedna sprawy. Zgodnie z zasadami tej techniki nie należy zatrzymywać uwagi na pierwszych, powierzchownych domniemaniach, ale podjąć próbę dotarcia do sedna problemu i mechanizmów jego powstania. Jak działa ta metoda i w jaki sposób może wspierać uczniów w nauce oraz podejmowaniu decyzji?

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Na czym polega metoda 5 × why i skąd się wywodzi?
• Jak zadawać pytania „dlaczego?”, by nie zamienić rozmowy w przesłuchanie?
• Dlaczego uczeń może mieć trudność z wyborem zawodu – i co naprawdę za tym stoi?
• Czy za brakiem motywacji do nauki zawsze stoi lenistwo?
• Jak rozmawiać z uczniami, by pomóc im dotrzeć do prawdziwych przyczyn ich trudności?
• W jakich sytuacjach liczba pięciu pytań „dlaczego?” może okazać się niewystarczająca?
• Jakie kompetencje rozwija u uczniów stosowanie tej metody?

Wykorzystanie obrazu, grafiki i fotografii w doradztwie zawodowym opiera się na pracy z metaforą, która pełni kluczową rolę w procesie odkrywania siebie. Metafora, jako narzędzie, umożliwia dotarcie do głębszych warstw świadomości, pobudza kreatywność i rozwija wyobraźnię. Dzięki niej uczniowie mogą eksplorować swoje emocje, przekonania i aspiracje w sposób bardziej intuicyjny i subtelny, często unikając bezpośredniego odniesienia do siebie.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Jak metafora i obrazy mogą pomóc uczniom w odkrywaniu swoich zainteresowań i predyspozycji zawodowych?
• Jakie ćwiczenia z wykorzystaniem fotografii, grafik i kart wspierają doradztwo zawodowe?
• Dlaczego praca z obrazem ułatwia rozmowę o przyszłości zawodowej uczniów, zwłaszcza tych, którzy mają trudność z werbalizacją swoich myśli?

W pracy z uczniami warto stawiać na rozwój ich samodzielności i odpowiedzialności. Do tego przydatne są intuicyjne i proste w użyciu narzędzia. Jednym z nich jest model GROW, który warto wykorzystać w trakcie m.in. planowania, określania celów i rozwiązywania sytuacji konfliktowych.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Jak model GROW pomaga uczniom w określaniu celów edukacyjnych i zawodowych?
• W jaki sposób można zastosować model GROW w planowaniu ścieżki kariery ucznia?
• Jakie pytania warto zadać uczniowi na każdym etapie modelu GROW?
• Jak model GROW wspiera samodzielność i odpowiedzialność uczniów w podejmowaniu decyzji?
• Jakie sposoby pracy z modelem GROW sprawdzą się w szkolnym doradztwie zawodowym?