Artykuły i porady W tym miejscu znajdziesz materiały wspierające doradców w realizacji doradztwa zawodowego w szkole podstawowej. Znajdują się tutaj zarówno wskazówki praktyczne, jak również wyjaśnienia dotyczące zagadnień prawnych.

Obowiązek przygotowania rocznego programu realizacji doradztwa zawodowego wynika z rozporządzenia MEN w sprawie doradztwa zawodowego. Przepisy te są bardzo ogólne i nie odpowiadają na pytanie, jak opracować program, którego nadrzędnym celem jest przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych. Wśród doradców zawodowych pojawiają się więc wątpliwości, co powinien zawierać i na co zwrócić szczególną uwagę przy jego tworzeniu. W artykule udzielamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania.  Z artykułu dowiesz się: Czy roczny program realizacji doradztwa zawodowego jest tym samym, co wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego? W jakim trybie przyjmowany jest roczny program realizacji doradztwa zawodowego? Co powinien uwzględniać roczny program doradztwa zawodowego? Jakie działania można uwzględnić w rocznym programie? W jakiej formie przygotować roczny program realizacji doradztwa zawodowego? »

Znajomość aktualnych przepisów to podstawa pracy doradcy zawodowego. Bez przepisów prawa oświatowego trudno jest rzetelnie wspierać uczniów w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej. Prawo oświatowe nie tylko określa zasady organizacji doradztwa w szkołach, ale także nakłada konkretne obowiązki na dyrektora szkoły, doradcę zawodowego oraz pozostałych nauczycieli zatrudnionych w szkole. Nauczyciel, który nie orientuje się w tych regulacjach, ryzykuje podejmowanie działań sprzecznych z przepisami i utratę zaufania środowiska szkolnego. Z artykułu dowiesz się m.in.: Które akty prawne regulują doradztwo zawodowe w systemie edukacji? Które przepisy szczegółowo określają organizację doradztwa zawodowego w szkołach? Znajomość których przepisów prawa oświatowego jest niezbędna do właściwej realizacji zadań doradcy zawodowego w szkole? »

Czy możliwości edukacyjne ucznia ze wsi są w Polsce inne niż dla mieszkańca miasta? Kreśląc perspektywy edukacyjne dzieci i młodzieży z obszarów wiejskich warto zastanowić się nad sytuacją polskiej wsi w ogóle, nad jej możliwościami rozwojowymi, ale także czynnikami, które kształtują polską wieś XXI wieku. Z artykułu dowiesz się: Jakie zmiany społeczne wpłynęły w ostatnich latach na jakość działań edukacyjnych na wsi? Jakie priorytety stawia się w edukacji dorosłych i dzieci na obszarach wiejskich? Czy wciąż istnieją istotne różnice perspektyw edukacyjnych pomiędzy miejską a wiejską szkołą? Czy młodzi mieszkańcy wsi przejawiają inne kompetencje miękkie niż ich rówieśnicy z miasta? »

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego (WSDZ) to zespół działań wspierających ucznia w planowaniu ścieżki edukacyjnej i zawodowej, realizowanych przez całą społeczność szkolną. Jego skuteczność nie zależy wyłącznie od zaangażowania doradcy zawodowego. Ważną rolę odgrywają ci, którzy na co dzień pracują z uczniami – wychowawcy oraz nauczyciele przedmiotowi [1]. To oni, poprzez relacje, obserwację i codzienne sytuacje edukacyjne, mogą skutecznie wspierać rozwój samoświadomości uczniów, ich aspiracji oraz kompetencji przydatnych w dorosłym życiu. Ich codzienne działania mają istotne znaczenie dla realizacji programu doradztwa zawodowego w szkole i są integralnym elementem wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego. Z artykułu dowiesz się m.in.: Jaką rolę odgrywa wychowawca w realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego? W jaki sposób nauczyciele przedmiotowi mogą wspierać uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjno-zawodowych? Jak nauczyciel przedmiotowy może włączyć doradztwo zawodowe w treści swojego przedmiotu? Jak szkoła może skutecznie włączyć rodziców w działania związane z doradztwem zawodowym? »

Rola psychologa i pedagoga w szkole jest nieoceniona. Specjaliści ci są cennym wsparciem w życiu młodego człowieka, także w kontekście doradztwa zawodowego. Czy uczeń może liczyć na ich pomoc w wyborze ścieżki edukacyjno-zawodowej? Zdecydowanie tak – współpraca nauczycieli, wychowawców oraz specjalistów w ramach wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego (WSDZ) umożliwia realizację zadań z zakresu doradztwa zawodowego na wszystkich etapach kształcenia. Z artykułu dowiesz się m.in.: Jaką rolę pełnią psycholog i pedagog w realizacji doradztwa zawodowego w szkole? W jaki sposób specjaliści wspierają ucznia w wyborze dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej? Na czym polega współpraca z rodzicami w ramach WSDZ? Jakie działania podejmują pedagodzy i psycholodzy w zakresie diagnozy predyspozycji zawodowych uczniów? »

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego (WSDZ) to obowiązkowy element organizacji pracy szkoły. Choć jego opracowanie jest wymagane ustawowo, to brak szczegółowych wytycznych dotyczących jego treści powoduje, że wiele szkół ma trudność z jego opracowaniem. Jak zbudować dokument, który będzie zgodny z prawem, spójny wewnętrznie i rzeczywiście wspierający ucznia w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej? W niniejszym artykule omawiamy cele, strukturę, etapy organizacji WSDZ oraz przykładowe rozwiązania do zastosowania w praktyce szkolnej. Z artykułu dowiesz się m.in.: Jak opracować wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego zgodny z przepisami prawa oświatowego? Kto odpowiada za przygotowanie, wdrożenie i ewaluację działań doradczych w szkole? Jakie elementy powinien zawierać roczny program realizacji doradztwa zawodowego? W jaki sposób angażować nauczycieli, rodziców i instytucje zewnętrzne w działania WSDZ? Jak planować działania doradcze dostosowane do etapu edukacyjnego uczniów? »

Dn. 21 maja 2025 r. Minister Edukacji Barbara Nowacka przedstawiła główne kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na nadchodzący rok szkolny 2025/2026. Jednym z nich jest promocja edukacji zawodowej w szkołach podstawowych. Wśród innych podkreślonych zagadnień znalazły się m.in. profilaktyka zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży, wykorzystanie sztucznej inteligencji w dydaktyce oraz interdyscyplinarne nauczanie przedmiotów przyrodniczych i ścisłych. »

Współczesne szkolne doradztwo zawodowe musi odpowiadać na dynamicznie zmieniający się świat pracy i coraz wcześniejsze pytania uczniów o przyszłość. Prezentacja zawodów w sali lekcyjnej w niewielkim stopniu uwzględnia potrzebę budowania doświadczenia – fundament skutecznego uczenia się opartego na przeżyciu, działaniu i refleksji. W tym kontekście zasadne staje się pytanie: czy przestrzeń edukacyjna ograniczona do klasy szkolnej sprzyja rzeczywistemu rozwijaniu orientacji zawodowej? Wyjście do lokalnych środowisk pracy, w przestrzeń publiczną, do miejsc aktywności zawodowej i społecznej jest dla uczniów przeżyciem silniej oddziałującym i kształtującym niż tradycyjna lekcja. Z artykułu dowiesz się: Jaką formę mogą mieć zajęcia z doradztwa zawodowego w terenie? Jakie wartości niesie ze sobą lekcja terenowa? czym należy pamiętać, organizując wyjście z uczniami w ramach lekcji terenowej? W jaki sposób przygotować się w sali lekcyjnej do wyjścia z uczniami, by było ono owocne? Gdzie warto udać się z uczniami na zajęcia w ramach doradztwa zawodowego? »

Niektórzy uczniowie od najmłodszych lat wiedzą, co chcieliby robić w życiu. Natomiast inni potrzebują więcej czasu, by odnaleźć swój kierunek. Jedni marzą o pracy lekarza, architekta, informatyka czy mechanika, a drudzy chcą tworzyć i odkrywać. Wszyscy potrzebują wsparcia, by móc te marzenia stopniowo realizować. Czasem potrzebną pomocą są jedynie dobre słowo, podpowiedź, rozmowa. Niektórym brakuje środków finansowych na kurs, komputer, dojazdy czy materiały edukacyjne. W jaki sposób nauczyciele mogą przyczynić się do organizacji wsparcia finansowego ucznia? Z artykułu dowiesz się: Z jakich źródeł uczeń może otrzymać pomoc materialną, m.in. zasiłek szkolny, zasiłek rodzinny, stypendium szkolne i inne świadczenia? Czy dochód na osobę w rodzinie i wyniki w nauce to jedyne możliwe kryterium we wniosku o przyznanie stypendium szkolnego? Jakie form wsparcia finansowego o charakterze socjalnym może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej lub z niepełnosprawnością? Jakie świadczenie przysługuje uczniom rozpoczynającym rok szkolny? Czy istnieję formy wsparcia finansowego, ze względu na miejsce zamieszkania, kierowane do uczniów z obszarów wiejskich? Czy możliwe jest wykorzystywane świadczenia pieniężnego na pokrycie wydatków związanych dojazdem do szkoły? Czy można otrzymać jednorazowy zasiłek, na który zapotrzebowanie wyników z powodu zdarzeń losowych?  »

Polityka oświatowa państwa w bieżącym roku szkolnym kładzie nacisk m.in. na wspieranie rozwoju umiejętności zawodowych uczniów poprzez wzmocnienie współpracy szkół i placówek z pracodawcami oraz z instytucjami regionalnymi. W ramach nadzoru pedagogicznego, kuratorzy oświaty w bieżącym roku szkolnym przeprowadzają w szkołach podstawowych kontrolę. Jakie są wyniki kontroli doradztwa zawodowego w okresie do marca 2025 – zgodności realizacji przedmiotu z przepisami prawa oświatowego w szkołach podstawowych? Z artykułu dowiesz się: Co jest sprawdzane przez kuratorium podczas kontroli zgodności z przepisami prawa oświatowego organizacji doradztwa zawodowego w szkole? Jakie punkty znalazły się w arkuszach kontroli w zakresie zgodności z przepisami prawa, zatwierdzonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej? Jakie są pierwsze wyniki kontroli doradztwa zawodowego w publicznych szkołach podstawowych? »