rozwój zawodowy

Współczesność charakteryzuje coraz więcej planowanych i nieoczekiwanych szybkich zmian. Zmiany demograficzne, rozwój nowoczesnych technologii i sztucznej inteligencji, big data, globalizacja, kryzysy generują konieczność aktualizacji i zdobywania nowej wiedzy, kompetencji i umiejętności [1].

• Co sprawia, że edukacja przez całe życie jest koniecznością?
• Jakie obszary edukacji ustawicznej wyodrębnił Robert J. Kidd, i dlaczego są one tak istotne?
• Czym różni się kształcenie ustawiczne od idei lifelong learning?
• Jakie dokumenty i raporty Unii Europejskiej ukształtowały współczesne podejście do lifelong learning?
• Dlaczego koncepcja lifelong learning jest ważna dla najmłodszych, a nie tylko dla dorosłych?
• Jakie korzyści przynosi uczenie się przez całe życie w obliczu wyzwań współczesnego świata?
• Jakie cechy i kompetencje stają się kluczowe na rynku pracy dzięki lifelong learning?

Zarówno młodzież, jak i dorośli zmagają się z coraz większą liczbą obowiązków i bodźców rozpraszających uwagę. Obecnie umiejętność zarządzania sobą w czasie nabiera nowego, wyjątkowego znaczenia. W decydujący sposób determinuje szanse na sukces i dobre samopoczucie, zarówno w edukacji, jak i w karierze zawodowej. Szczególnie uczniom szkół podstawowych i średnich, którzy dopiero kształtują swoje nawyki, nauka planowania i efektywnego wykorzystywania czasu przynosi korzyści. Zapewnia nie tylko lepsze wyniki w edukacji, ale także przygotowuje do stawienia czoła wyzwaniom świata pracy. W czasach, w których technologia oferuje niezliczone możliwości, ale też stwarza wiele pokus, nauka planowania staje się integralną częścią edukacji. To klucz do sukcesu w karierze oraz utrzymania zdrowej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Opanowanie tej kompetencji pozwala zredukować stres, zwiększyć produktywność i odczuć ogólną poprawę samopoczucia.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Dlaczego umiejętność zarządzania sobą w czasie jest tak ważna zarówno dla uczniów jak i pracowników?
• Jak zarządzanie czasem może wpłynąć na sukces edukacyjny i zawodowy?
• Czym jest prokrastynacja i jakie są jej główne przyczyny?
• Jakie skutki może mieć nieumiejętne zarządzanie czasem?
• Jakie techniki mogą pomóc w pokonaniu prokrastynacji?
• Czym jest wielozadaniowość i jak wpływa na wydajność?
• Jakie korzyści niesie za sobą świadome zarządzanie czasem?
• Jakie są najważniejsze kroki w kierunku efektywnego zarządzania czasem?
• Dlaczego ważne jest, aby już od młodego wieku uczyć się umiejętności zarządzania czasem?
• Jakie nawyki mogą pomóc w lepszej organizacji dnia zarówno w szkole, jak i w pracy?

Plakat skierowany do uczniów szkoły podstawowej zawiera propozycje pytań, skłaniających do autorefleksji. Grafika drogi prowadzącej na szczyt góry jest metaforą dążenia do upragnionego celu edukacyjno-zawodowego. Cel ten można osiągnąć m.in. dzięki refleksji i wnioskowaniu w procesie autoanalizy.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III: uczeń opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu, uczeń posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

Cele główne:

• opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu profesji na przykładzie zawodu cukiernika,
• posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny.

Cele szczegółowe:
Uczeń:

• rozwija proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej,
• wymienia główne zadania i czynności zawodowe charakterystyczne dla pracy cukiernika,
• potrafi określić zakres zdolności i predyspozycji zawodowych cukiernika,
• wymienia przybory i narzędzia przydatne w pracy cukiernika,
• rozwija kompetencje związane z pracą zespołową.

Metody pracy:

• miniwykład,
• burza mózgów,
• praca w grupach,
• ekspresja plastyczna.

Środki dydaktyczne:

• Pani cukierniczka – kolorowanka (załącznik nr 1),
• Atrybuty zawodowe cukiernika – przykładowa lista (załącznik nr 2),
• wybrane z listy (załącznik nr 2) atrybuty cukiernika – po dwa lub więcej dla grupy,
• kolorowe kredki lub mazaki,
• kolorowa plastelina, ciastolina lub modelina,
• opcjonalnie: duże miski, mąka, sól, proszek do pieczenia, olej roślinny, gorąca woda, barwniki spożywcze,
• makiety tekturowych minitortów.

Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Realizacja własnych celów osobistych, zawodowych bądź edukacyjnych to niełatwe zadanie. Wymaga sporego zaangażowania, skutecznego planowania oraz dyscypliny i systematyczności. I choć samodyscyplina często kojarzy się głównie ze sportem, jej posiadanie okazuje się kluczowe w osiąganiu każdego życiowego celu. Urzeczywistnienie planów edukacyjno-zawodowych to koncepcja niejednokrotnie długoterminowych działań. By sfinalizować zamierzone cele i ograniczyć konsekwencje napotkania przeszkód na drodze do ich realizacji, warto rozwijać własną samodyscyplin. Poznanie metod i strategii rozwoju samodyscypliny może znacznie zwiększyć szans i ułatwić osiągnięcie zamierzonego sukcesu.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• Jakie jest znaczenie samodyscypliny w realizacji celów edukacyjno-zawodowych?
• Dlaczego motywacja jest kluczowa w osiąganiu sukcesów zawodowych i edukacyjnych?
• Jakie są rodzaje motywacji i jak wpływają na realizację celów?
• Jak samodyscyplina wpływa na świadomy rozwój edukacyjno-zawodowy?
• Jakie korzyści płyną z dyscyplinowania siebie w realizacji własnych celów?
• Czy każdy może nauczyć się samodyscypliny?
• Jakie znaczenie ma neuroplastyczność w kontekście nauki samodyscypliny?

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI: uczeń planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

Cel główny:

• rozwijanie umiejętności planowania i samodyscypliny.

Cele szczegółowe:
Uczeń:

• tworzy plan działań osobistych lub grupowych,
• poznaje sposoby efektywnego zarządzania sobą w czasie,
• rozwija umiejętność określania priorytetów i wyznaczania realistycznych celów,
• uświadamia sobie znaczenie samodyscypliny w realizacji postawionych zadań.

Metody pracy:

• miniwykład,
• metoda symulacyjna,
• metoda problemowa,
• dyskusja grupowa,
• praca indywidualna,
• praca w grupie.

Środki dydaktyczne:

• rekwizyty do ćwiczenia nr 1: plecak, opcjonalnie prowiant (kanapki, batonik), woda, herbata, telefon, powerbank, zapasowa kurtka, peleryna przeciwdeszczowa, czapka, apteczka, latarka,
• Mój plan dnia (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia do pobrania na www.doradztwoszkolne.pl),
• kartki A4 i długopis – dla każdej grupy,
• Propozycje tematów projektów (załącznik nr 2).

Przewidywany czas realizacji: 60 min.

• uczeń omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje.

Cele szczegółowe:
Uczeń:

• rozwija proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej,
• podaje przykłady zawodów wykonywanych przez ludzi w najbliższym otoczeniu,
• opisuje czynności charakterystyczne dla wybranych zawodów,
• wskazuje różne czynności zawodowe pełnione przez osoby wykonujące zawody związane z najbliższym otoczeniem ucznia,
• rozwija kompetencje twórcze i kreatywność,
• rozwija kompetencje związane z wystąpieniami publicznymi, komunikacją interpersonalną oraz doskonali śmiałość w pracy zespołowej.

Metody pracy:

• miniwykład,
• burza mózgów,
• praca w grupach,
• prezentacja,
• ekspresja plastyczna,
• dyskusja moderowana.

Środki dydaktyczne:

• kolorowe kredki lub mazaki,
• arkusz A3 lub A2 – dla każdej grupy,
• tablica,
• taśma malarska lub masa mocująca samoprzylepna,
• opcjonalnie: dwustronna taśma klejąca/klej, pudełka (np. po zapałkach, herbacie, jogurcie), kolorowe papiery i krepiny.

Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III, uczeń: podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach oraz opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).
Cel główny:

• zapoznanie uczniów z zawodem pisarza oraz pokrewnymi, w których pracuje się z wykorzystaniem tekstu.

Cel szczegółowy:
Uczeń:

• • wyjaśnia znaczenie pracy wybranych przedstawicieli zawodów, w których pracuje się z wykorzystaniem tekstu,

• rozwija umiejętność kreatywnego myślenia,
• współpracuje w grupie.

Metody pracy:

• dyskusja,
• miniwykład,
• praca grupowa,
• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• arkusze flipchart,
• Wykreślanka (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia),
• Wybrane zawody wykorzystujące pracę z tekstem – rozsypanka (załącznik nr 2 – dla każdej grupy),
• pisaki.

Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• nauka oceny trafności wyboru zawodowego na podstawie wyników analiz różnych czynników,
• rozwijanie umiejętności identyfikacji i refleksji nad czynnikami mającymi wpływ na wybory zawodowe (zainteresowania, umiejętności, wartości, warunki rynku pracy, wpływ rodziny i środowiska),
• wsparcie uczniów w procesie samooceny i świadomego planowania ścieżki zawodowej, z uwzględnieniem osobistych predyspozycji i preferencji.

Cele szczegółowe:
Uczeń:

• zna różne zawody i umiejętności potrzebne do ich wykonywania,
• rozumie, jaki wpływ na wybór zawodu mają jego zainteresowania, umiejętności i wyznawane wartości,
• uczestniczy w dyskusji i ćwiczeniach grupowych, aby lepiej zrozumieć różne perspektywy zawodowe,
• rozwija umiejętność krytycznego myślenia poprzez analizę plusów i minusów pracy w różnych zawodach.

Metody pracy:

• miniwykład z dyskusją,
• metoda plakatowa,
• praca indywidualna,
• praca w grupie.

Środki dydaktyczne:

• Moje zawodowe wybory – ankieta (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia),
• Lista zawodów (załącznik nr 2),
• kartki A3, kolorowe mazaki – dla każdej grupy,
• kartka i długopis – dla każdej pary.

Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

Cel główny:

• doskonalenie umiejętności tworzenia i realizacji długoterminowych planów zawodowych oraz adaptacji

do zmieniającego się środowiska pracy.
Cele szczegółowe:
Uczeń:

• rozumie, że rozwój zawodowy to proces ciągły, wymagający adaptacji do zmieniającego się rynku pracy,
• rozwija umiejętność planowania i organizacji,
• rozumie, jakie kroki są potrzebne do osiągnięcia zawodowych celów.

Metody pracy:

• miniwykład,
• ćwiczenie indywidualne,
• burza mózgów.

Środki dydaktyczne:

• film pt. WYBIERAM ŚWIADOMIE – doradca zawodowy radzi – „Mój potencjał zawodowy” [1],
• Mój plecak na zawodową podróż (załącznik 1 – dla każdego ucznia),
• zdjęcia ilustrujące przedmioty, tj.: kompas, górskie buty, sweter, rękawiczki, woda, prowiant, naładowany telefon, powerbank, latarka, GPS, wodoodporna mapa, apteczka, scyzoryk, zapałki,
• flipchart, mazaki lub tablica, kreda.

Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• uczeń dokonuje własnej autoprezentacji.

Cele szczegółowe:
Uczeń:

• rozwija proaktywną postawę wobec własnej przyszłości zawodowej,
• dokonuje syntezy wiedzy o sobie samym, potrafi identyfikować swoje zasoby, talenty, zainteresowania,
• doskonali techniki skutecznej autoprezentacji,
• doskonali kompetencje miękkie, takie jak: komunikacja werbalna i niewerbalna, kreatywność, perswazja, radzenie sobie ze stresem, zarządzanie czasem,
• pokonuje trudności związane z wystąpieniem publicznym.

Metody pracy:

• miniwykład,
• dyskusja,
• praca w grupach,
• prezentacja.

Środki dydaktyczne:

• Superstar – wywiad z gwiazdą (załącznik nr 1).

Przewidywany czas realizacji: 45 min.