Podczas wielu konferencji czy spotkań z doradcami zawodowymi niejednokrotnie podkreśla się istotę podejmowania wspólnych działań na rzecz ucznia. Interdyscyplinarne podejście, nawiązywanie kontaktów, tworzenie sieci – to jedne z wielu rozwiązań, które doradca zawodowy może realizować w swojej placówce. Niniejszy artykuł poświęcono sieciowaniu w wymiarze międzynarodowym.

W zakresie zadań doradcy zawodowego jest wspieranie nauczycieli w realizowaniu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego oraz rocznego programu realizacji doradztwa. W działania prozawodowe powinni być włączeni wszyscy nauczyciele i specjaliści, w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej. W jaki sposób doradca może wspomóc nauczycieli w klasach I–III? Jakich wskazówek może udzielić, aby uświadomić nauczycielom, że realizowanie podstawy programowej pozwala na jednoczesne realizowanie doradztwa zawodowego? O tym niniejszy artykuł.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas I-III. Cel główny: opowiadanie o wymarzonym zawodzie. Cele szczegółowe. uczeń: wymienia zawody, w których nie chciałby pracować, opowiada, co chciałby robić w przyszłości, opisuje wymarzony zawód, przedstawia go w postaci pracy plastycznej, uzasadnia swój wybór. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w grupach, praca indywidualna, ekspresja plastyczna, prezentacja. Środki dydaktyczne: mąka ziemniaczana (1 kg), pianka do golenia (1 szt.), płyn do mycia naczyń (około 1,5 szklanki, najlepiej białego lub bezbarwnego), barwniki spożywcze, plastikowe miski do wyrobienia masy (po jednej dla czterech grup), podkładki (po jednej dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Karta pracy dla uczniów klas I–III. Cel główny: poznawanie specyfiki pracy w zawodzie stomatologa.Cele szczegółowe:Uczeń: wie, na czym polega praca stomatologa, wymienia narzędzia, atrybuty pracy dentysty, opisuje podstawową specyfikę pracy w zawodzie dentysty. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w parach, praca indywidualna, miniwykład, ekspresja plastyczna. Środki dydaktyczne: Czyste zęby (załącznik nr 1 – po jednym na parę), przybory do pisania, kartki A4 (po jednej dla każdego ucznia), kredki, komputer, dostęp do Internetu, film Reksio dentysta – dostępny na serwerze Youtube https://www.youtube.com/watch?v=TADxlGgNbJs [dostęp: 14.12.2021]. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Karta pracy dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: zapoznanie uczniów z zawodem maszynisty. Cele szczegółowe:Uczeń: poznaje zawód maszynisty, poznaje specyfikę pracy i miejsca pracy w tym zawodzie, wymienia predyspozycje, jakie powinien mieć maszynista. Metody pracy: miniwykład, rozmowa kierowana, praca w parach, gra. Środki dydaktyczne: Lokomotywa (załącznik nr 1 – dla każdej pary), kostka do gry (dla pary, opcjonalnie aplikacja w telefonie), pionki (opcjonalnie dowolny mały przedmiot). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Karta pracy dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: przygotowanie uczniów do samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach związanych bezpośrednio z nimi lub pośrednio z ich osobami.Cele szczegółowe:Uczeń: wypowiada się na temat podejmowania decyzji indywidualnych i grupowych, dostrzega zalety i wady podejmowania decyzji indywidualnych i grupowych. Metody pracy: praca w grupach, miniwykład, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Decydujemy (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas: 45 min.

Karta pracy dla uczniów klas IV-VI. Cel główny: poznawanie związku między wiedzą szkolną a światem zawodów. Cele szczegółowe, uczeń: wymienia swoje ulubione przedmioty szkolne, określa związek między wiedzą a światem zawodów, wymienia korzyści z poszerzania swojej wiedzy w kontekście planowania przyszłości. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w parach, uzupełnianka, praca w grupach, gra edukacyjna. Środki dydaktyczne: Dopasuj przedmiot szkolny (załącznik nr 1 – po jednym na parę), przybory do pisania, Karty Przedmiotów Szkolnych (załącznik nr 2, do wycięcia – po jednym zestawie dla każdej czteroosobowej grupy), nożyczki. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV-VI.  Cel główny: określanie swoich mocnych stron, umiejętności i uzdolnień. Cele szczegółowe:Uczeń: wyjaśnia znaczenie znajomości swoich mocnych stron, umiejętności i uzdolnień dla swojej przyszłości, wymienia swoje mocne strony i umiejętności, określa sposoby ich rozwoju, wymienia zawody, w jakich potrzebne są takie mocne strony, jakie posiada. Metody pracy: dyskusja, praca w grupach, autorefleksja, rozmowa kierowana. Środki dydaktyczne: Oręż armii życzliwości (załącznik nr 1 – po jednym na grupę), przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV-VI. Cel główny: przygotowanie uczniów do prezentowania swoich zainteresowań i uzdolnień przed innymi z zamiarem zaciekawienia odbiorców. Cele szczegółowe:Uczeń: wypowiada się na temat znaczenia prezentowania siebie, swoich zasobów, przygotowuje prezentację swoich zainteresowań i uzdolnień dla innych. Metody pracy: praca zespołowa, praca indywidualna, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, 4 arkusze papieru flipchart, kartki A4 – (jedna dla każdego ucznia), kredki – kilka zestawów, tablice korkowe – kilka, aby zmieściły się na nich wszystkie prace uczniów, szpilki/pinezki, masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas: 45 min.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VIII.  Cel główny: planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej z uwzględnieniem konsekwencji dokonanych wyborów. Cele szczegółowe:Uczeń: rozwija krytyczne myślenie, ocenia sytuację swojego rówieśnika, identyfikuje niezbędne kompetencje w planowaniu kariery, tworzy alternatywne kariery, doskonali autoprezentację, współpracuje w grupie. Metody: Metoda sześciu myślowych kapeluszy de Bono, praca w grupach, autoprezentacja, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: projektor/tv, biała tablica, flipchart, arkusz papieru dla każdej z sześciu grup, markery/flamastry, Historia nie-świętego Mikołaja (załącznik nr 1 – po jednym dla każdej grupy), Myślenie metodą sześciu kapeluszy (załącznik nr 2 – do wyświetlenia na projektorze lub TV). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cele główne: analizowanie oferty szkół ponadpodstawowych pod względem możliwości dalszego kształcenia, analizowanie kryteriów rekrutacyjnych do szkół ponadpodstawowych w kontekście rozpoznania własnych zasobów. Cele szczegółowe: Uczeń: analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i kryteria rekrutacyjne, rozwiązuje złożony problem, pracuje projektowo, proponuje rozwiązania, współpracuje w zespole. Metody: elementy Design Thinking (Myślenia Projektowego), elementy parateatralne (wchodzenie w role), praca indywidualna, praca w parach, miniwykład. Środki dydaktyczne: projektor/tv, biała tablica, Schemat Design Thinking (załącznik nr 1 – do wyświetlenia), Lista szkół ponadpodstawowych środowiska lokalnego (załącznik nr 2 – do przygotowania przez nauczyciela indywidualnie w zależności od lokalnej oferty), Karta pracy dla Ucznia Senseia (załącznik nr 3 – do skopiowania dla połowy uczniów w klasie), Karta pracy Senseia (załącznik nr 4 – do skopiowania dla drugiej połowy uczniów w klasie). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz zajęć  dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: identyfikowanie doradcy zawodowego jako osoby wspomagającej planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe:Uczeń: wskazuje, na czym polega rola doradcy zawodowego, wymienia sytuacje, w których warto skorzystać z jego pomocy, wskazuje korzyści z korzystania ze wsparcia doradcy. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca indywidualna, autorefleksja, praca w grupach, kolaż, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: małe karteczki samoprzylepne, przybory do pisania, arkusze papieru A3 (po jednym dla każdej kilkuosobowej grupy), kolorowe magazyny, markery, kleje, nożyczki. Przewidywany czas realizacji: 2 × 45 min.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: określenie aspiracji i potrzeb w zakresie własnego rozwoju i możliwych sposobów ich realizacji. Cele szczegółowe:Uczeń: analizuje i nazywa swoje mocne strony, kreuje pozytywny wizerunek własnego sukcesu zawodowego, pobudza krytyczne myślenie, aktywizuje zmysły, doskonali retorykę i sztukę autoprezentacji, rozwija swoje kompetencje wyróżniające oraz talenty. Metody: storytelling, przekład intersemiotyczny, „kanapka motywacyjna”, praca indywidualna, autoprezentacja, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: Ja za 20 lat (załącznik nr 1 – do wyświetlenia), tekst fraszki „Do gór i lasów” Jana Kochanowskiego do pobrania na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej https://zpe.gov.pl/a/jakie-cechy-posiadal-czlowiek-renesansu---kochanowski-fraszka-do-gori-lasow/Dhz3DhvE4 (dla nauczyciela-opcjonalnie), projektor/tv, biała tablica, flipchart, arkusz papieru dla każdego ucznia, markery/flamastry dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 2 × 45 min.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VIII. Cel główny: uświadomienie sobie przez uczniów własnych zasobów i hipotetycznych oczekiwań pracodawców. Cele szczegółowe:Uczeń: potrafi wymienić kompetencje potrzebne na danym stanowisku pracy, potrafi wymienić cechy niezbędne na danym stanowisku pracy, potrafi wymienić oczekiwania pracodawcy poszukującego pracownika na dane stanowisko pracy (wiedza deklaratywna), potrafi swoje odpowiedzi porównać z odpowiedziami kolegów. Metody pracy: praca indywidualna, gra, prezentacja na forum (również w nauczaniu zdalnym). Środki dydaktyczne: komputer, tablet lub telefon z dostępem do Internetu (dla każdego ucznia), projektor i komputer z dostępem do Internetu dla prowadzącego, wydrukowane karty z pytaniami przygotowane wcześniej przez uczniów (na poprzednich zajęciach), Strona internetowa z timerem http://www.zegaronline.pl lub stoper Zasady gry (załącznik 1 – nauczyciela, opcjonalnie dla każdego uczestniczącego w grze ucznia, polecane wydrukowanie 6 sztuk), Karta odpowiedzi (załącznik 2 – dla każdego ucznia, kartę można przed wydrukowaniem uzupełnić o pytania, które nauczyciel wybrał do gry), Obsługa stopera (załącznik 3 – dla nauczyciela do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl), kartka i długopis (dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz zajęć z rodzicami uczniów klas VIIICel główny: przygotowanie rodziców do wprowadzania usprawnień w zakresie udzielania wsparciadzieciom przygotowującym się do wyboru szkoły ponadpodstawowej.Cele szczegółowe:Rodzic: wymienia działania z zakresu doradztwa zawodowego, które kieruje do swojego dziecka, podaje przykładowe usprawnienia związane z udzielaniem wsparcia w obszarze doradztwa zawodowego. Metody pracy: bank pomysłów, praca zespołowa, praca indywidualna, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Udoskonalę… (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego rodzica), pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz rady pedagogicznej. Cel główny: przygotowanie nauczycieli do wprowadzania usprawnień w realizacji zadań z zakresu doradztwa zawodowego.Cele szczegółowe:Uczestnik: rozumie pojęcie kaizen, zbiera informacje o realizacji doradztwa zawodowego w szkole, bierze udział w zgłaszaniu propozycji usprawnień w realizowaniu zadań z zakresu doradztwa zawodowego. Metody pracy: bank pomysłów, plakat, praca zespołowa, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, •arkusze papieru flipchart (jeden dla każdej grupy oraz jeden dla prowadzącego), Kaizen (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla prowadzącego), Drobne usprawnienia (załącznik nr 2 – jeden egzemplarz dla każdej grupy), Co i jak? (załącznik nr 3 – jeden egzemplarz dla prowadzącego), masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 90 min.