Artykuły

• Wykorzystanie sieci EQAVET w pracy doradcy zawodowego

  Podczas wielu konferencji czy spotkań z doradcami zawodowymi niejednokrotnie podkreśla się istotę podejmowania wspólnych działań na rzecz ucznia. Interdyscyplinarne podejście, nawiązywanie kontaktów, tworzenie sieci – to jedne z wielu rozwiązań, które doradca zawodowy może realizować w swojej placówce. Niniejszy artykuł poświęcono sieciowaniu w wymiarze międzynarodowym. Czy jest i jaka jest misja sieci EQAVET? Gdzie doradca zawodowy może na bieżąco śledzić informacje oraz raporty z prac sieci EQAVET? Jak wykorzystywać EQAVET w pracy doradcy zawodowego w szkole podstawowej? O czym pamiętać dążąc do zapewnienia wysokiej jakości doradztwa zawodowego?

• Podstawa programowa dla szkoły podstawowej (I etap edukacyjny) jako inspiracja do projektowania działań z doradztwa zawodowego

  W zakresie zadań doradcy zawodowego jest wspieranie nauczycieli w realizowaniu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego oraz rocznego programu realizacji doradztwa. W działania prozawodowe powinni być włączeni wszyscy nauczyciele i specjaliści, w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej. W jaki sposób doradca może wspomóc nauczycieli w klasach I–III? Jakich wskazówek może udzielić, aby uświadomić nauczycielom, że realizowanie podstawy programowej pozwala na jednoczesne realizowanie doradztwa zawodowego? O tym niniejszy artykuł. Z artykułu dowiesz się,  w jaki sposób realizować elementy doradztwa zawodowego w edukacji wczesnoszkolnej? W artykule podano propozycje podejmowania treści doradczych w ramach: edukacji polonistycznej, edukacji matematycznej, edukacji społecznej, edukacji przyrodniczej, edukacji plastycznej i muzycznej edukacji technicznej i informatycznej, wychowania fizycznego, edukacji językowej, etyki. Wskazówki odnoszą się do konkretnych treści z podstawy programowej korespondujących z treściami wskazanymi w załączniku do rozporządzenia w sprawie doradztwa zawodowego.

• 1. Wiem, kim nie będę, wiem, kim będę. Scenariusz zajęć dla uczniów klas I-III

  Scenariusz zajęć dla uczniów klas I-III. Cel główny: opowiadanie o wymarzonym zawodzie. Cele szczegółowe. uczeń: wymienia zawody, w których nie chciałby pracować, opowiada, co chciałby robić w przyszłości, opisuje wymarzony zawód, przedstawia go w postaci pracy plastycznej, uzasadnia swój wybór. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w grupach, praca indywidualna, ekspresja plastyczna, prezentacja. Środki dydaktyczne: mąka ziemniaczana (1 kg), pianka do golenia (1 szt.), płyn do mycia naczyń (około 1,5 szklanki, najlepiej białego lub bezbarwnego), barwniki spożywcze, plastikowe miski do wyrobienia masy (po jednej dla czterech grup), podkładki (po jednej dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz przeznaczony jest do pracy indywidualnej i w małych grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III, uczeń: opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić, załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 2. Nie taki dentysta straszny. Karta pracy dla uczniów klas I–III

  Karta pracy dla uczniów klas I–III. Cel główny: poznawanie specyfiki pracy w zawodzie stomatologa.Cele szczegółowe:Uczeń: wie, na czym polega praca stomatologa, wymienia narzędzia, atrybuty pracy dentysty, opisuje podstawową specyfikę pracy w zawodzie dentysty. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w parach, praca indywidualna, miniwykład, ekspresja plastyczna. Środki dydaktyczne: Czyste zęby (załącznik nr 1 – po jednym na parę), przybory do pisania, kartki A4 (po jednej dla każdego ucznia), kredki, komputer, dostęp do Internetu, film Reksio dentysta – dostępny na serwerze Youtube https://www.youtube.com/watch?v=TADxlGgNbJs [dostęp: 14.12.2021]. Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz przeznaczony jest do pracy w parach i pracy indywidualnej przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III, uczeń: podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach, omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje, załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 3. W drodze. Karta pracy dla uczniów klas IV–VI

  Karta pracy dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: zapoznanie uczniów z zawodem maszynisty. Cele szczegółowe:Uczeń: poznaje zawód maszynisty, poznaje specyfikę pracy i miejsca pracy w tym zawodzie, wymienia predyspozycje, jakie powinien mieć maszynista. Metody pracy: miniwykład, rozmowa kierowana, praca w parach, gra. Środki dydaktyczne: Lokomotywa (załącznik nr 1 – dla każdej pary), kostka do gry (dla pary, opcjonalnie aplikacja w telefonie), pionki (opcjonalnie dowolny mały przedmiot). Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Karta pracy przeznaczona jest do pracy w parach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI, uczeń: opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach, omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Z artykułu dowiesz się m.in.: Jak zostać maszynistą? Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa 2019.

• 4. Decyduję/decydujemy. Karta pracy dla uczniów klas IV–VI

  Karta pracy dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: przygotowanie uczniów do samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach związanych bezpośrednio z nimi lub pośrednio z ich osobami.Cele szczegółowe:Uczeń: wypowiada się na temat podejmowania decyzji indywidualnych i grupowych, dostrzega zalety i wady podejmowania decyzji indywidualnych i grupowych. Metody pracy: praca w grupach, miniwykład, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Decydujemy (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Karta pracy przeznaczona jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI, uczeń: próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio lub pośrednio z jego osobą, załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 5. Karty przedmiotów szkolnych. Karta pracy dla uczniów klas IV-VI

  Karta pracy dla uczniów klas IV-VI. Cel główny: poznawanie związku między wiedzą szkolną a światem zawodów. Cele szczegółowe, uczeń: wymienia swoje ulubione przedmioty szkolne, określa związek między wiedzą a światem zawodów, wymienia korzyści z poszerzania swojej wiedzy w kontekście planowania przyszłości. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w parach, uzupełnianka, praca w grupach, gra edukacyjna. Środki dydaktyczne: Dopasuj przedmiot szkolny (załącznik nr 1 – po jednym na parę), przybory do pisania, Karty Przedmiotów Szkolnych (załącznik nr 2, do wycięcia – po jednym zestawie dla każdej czteroosobowej grupy), nożyczki. Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Karta pracy przeznaczona jest do pracy w parach i małych grupach przy realizacji następujących treści programowychz zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI, uczeń: wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć, załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 6. Armia życzliwości. Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV-VI

  Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV-VI.  Cel główny: określanie swoich mocnych stron, umiejętności i uzdolnień. Cele szczegółowe:Uczeń: wyjaśnia znaczenie znajomości swoich mocnych stron, umiejętności i uzdolnień dla swojej przyszłości, wymienia swoje mocne strony i umiejętności, określa sposoby ich rozwoju, wymienia zawody, w jakich potrzebne są takie mocne strony, jakie posiada. Metody pracy: dyskusja, praca w grupach, autorefleksja, rozmowa kierowana. Środki dydaktyczne: Oręż armii życzliwości (załącznik nr 1 – po jednym na grupę), przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI, uczeń: określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje; wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia, załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 7. Tak czy nie? Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV-VI

  Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV-VI. Cel główny: przygotowanie uczniów do prezentowania swoich zainteresowań i uzdolnień przed innymi z zamiarem zaciekawienia odbiorców. Cele szczegółowe:Uczeń: wypowiada się na temat znaczenia prezentowania siebie, swoich zasobów, przygotowuje prezentację swoich zainteresowań i uzdolnień dla innych. Metody pracy: praca zespołowa, praca indywidualna, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, 4 arkusze papieru flipchart, kartki A4 – (jedna dla każdego ucznia), kredki – kilka zestawów, tablice korkowe – kilka, aby zmieściły się na nich wszystkie prace uczniów, szpilki/pinezki, masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz przeznaczony jest do pracy indywidualnej i zespołowej przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI, uczeń: prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców, załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 8. Czy wystarczy być „w czepku urodzonym”? Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VIII

  Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VIII.  Cel główny: planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej z uwzględnieniem konsekwencji dokonanych wyborów. Cele szczegółowe:Uczeń: rozwija krytyczne myślenie, ocenia sytuację swojego rówieśnika, identyfikuje niezbędne kompetencje w planowaniu kariery, tworzy alternatywne kariery, doskonali autoprezentację, współpracuje w grupie. Metody: Metoda sześciu myślowych kapeluszy de Bono, praca w grupach, autoprezentacja, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: projektor/tv, biała tablica, flipchart, arkusz papieru dla każdej z sześciu grup, markery/flamastry, Historia nie-świętego Mikołaja (załącznik nr 1 – po jednym dla każdej grupy), Myślenie metodą sześciu kapeluszy (załącznik nr 2 – do wyświetlenia na projektorze lub TV). Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 9. Mistrz i uczeń w Design Thinking. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cele główne: analizowanie oferty szkół ponadpodstawowych pod względem możliwości dalszego kształcenia, analizowanie kryteriów rekrutacyjnych do szkół ponadpodstawowych w kontekście rozpoznania własnych zasobów. Cele szczegółowe: Uczeń: analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i kryteria rekrutacyjne, rozwiązuje złożony problem, pracuje projektowo, proponuje rozwiązania, współpracuje w zespole. Metody: elementy Design Thinking (Myślenia Projektowego), elementy parateatralne (wchodzenie w role), praca indywidualna, praca w parach, miniwykład. Środki dydaktyczne: projektor/tv, biała tablica, Schemat Design Thinking (załącznik nr 1 – do wyświetlenia), Lista szkół ponadpodstawowych środowiska lokalnego (załącznik nr 2 – do przygotowania przez nauczyciela indywidualnie w zależności od lokalnej oferty), Karta pracy dla Ucznia Senseia (załącznik nr 3 – do skopiowania dla połowy uczniów w klasie), Karta pracy Senseia (załącznik nr 4 – do skopiowania dla drugiej połowy uczniów w klasie). Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz przeznaczony jest do pracy indywidualnej i pracy w parach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji; analizuje kryteria rekrutacyjne do szkół ponadpodstawowych w kontekście rozpoznania własnych zasobów; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 10. Zawsze otwarte drzwi. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Scenariusz zajęć  dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: identyfikowanie doradcy zawodowego jako osoby wspomagającej planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe:Uczeń: wskazuje, na czym polega rola doradcy zawodowego, wymienia sytuacje, w których warto skorzystać z jego pomocy, wskazuje korzyści z korzystania ze wsparcia doradcy. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca indywidualna, autorefleksja, praca w grupach, kolaż, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: małe karteczki samoprzylepne, przybory do pisania, arkusze papieru A3 (po jednym dla każdej kilkuosobowej grupy), kolorowe magazyny, markery, kleje, nożyczki. Przewidywany czas realizacji: 2 × 45 min.

• 11. Być Proteuszem własnej kariery. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: określenie aspiracji i potrzeb w zakresie własnego rozwoju i możliwych sposobów ich realizacji. Cele szczegółowe:Uczeń: analizuje i nazywa swoje mocne strony, kreuje pozytywny wizerunek własnego sukcesu zawodowego, pobudza krytyczne myślenie, aktywizuje zmysły, doskonali retorykę i sztukę autoprezentacji, rozwija swoje kompetencje wyróżniające oraz talenty. Metody: storytelling, przekład intersemiotyczny, „kanapka motywacyjna”, praca indywidualna, autoprezentacja, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: Ja za 20 lat (załącznik nr 1 – do wyświetlenia), tekst fraszki „Do gór i lasów” Jana Kochanowskiego do pobrania na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej https://zpe.gov.pl/a/jakie-cechy-posiadal-czlowiek-renesansu---kochanowski-fraszka-do-gori-lasow/Dhz3DhvE4 (dla nauczyciela-opcjonalnie), projektor/tv, biała tablica, flipchart, arkusz papieru dla każdego ucznia, markery/flamastry dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 2 × 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz przeznaczony jest do pracy indywidualnej przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 12. Szybkie odpowiedzi część 2 – gra. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VIII. Cel główny: uświadomienie sobie przez uczniów własnych zasobów i hipotetycznych oczekiwań pracodawców. Cele szczegółowe:Uczeń: potrafi wymienić kompetencje potrzebne na danym stanowisku pracy, potrafi wymienić cechy niezbędne na danym stanowisku pracy, potrafi wymienić oczekiwania pracodawcy poszukującego pracownika na dane stanowisko pracy (wiedza deklaratywna), potrafi swoje odpowiedzi porównać z odpowiedziami kolegów. Metody pracy: praca indywidualna, gra, prezentacja na forum (również w nauczaniu zdalnym). Środki dydaktyczne: komputer, tablet lub telefon z dostępem do Internetu (dla każdego ucznia), projektor i komputer z dostępem do Internetu dla prowadzącego, wydrukowane karty z pytaniami przygotowane wcześniej przez uczniów (na poprzednich zajęciach), Strona internetowa z timerem http://www.zegaronline.pl lub stoper Zasady gry (załącznik 1 – nauczyciela, opcjonalnie dla każdego uczestniczącego w grze ucznia, polecane wydrukowanie 6 sztuk), Karta odpowiedzi (załącznik 2 – dla każdego ucznia, kartę można przed wydrukowaniem uzupełnić o pytania, które nauczyciel wybrał do gry), Obsługa stopera (załącznik 3 – dla nauczyciela do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl), kartka i długopis (dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz jest przeznaczony do pracy indywidualnej przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców, załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

• 13. Doskonalę… Scenariusz zajęć z rodzicami uczniów klas VIII

  Scenariusz zajęć z rodzicami uczniów klas VIIICel główny: przygotowanie rodziców do wprowadzania usprawnień w zakresie udzielania wsparciadzieciom przygotowującym się do wyboru szkoły ponadpodstawowej.Cele szczegółowe:Rodzic: wymienia działania z zakresu doradztwa zawodowego, które kieruje do swojego dziecka, podaje przykładowe usprawnienia związane z udzielaniem wsparcia w obszarze doradztwa zawodowego. Metody pracy: bank pomysłów, praca zespołowa, praca indywidualna, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Udoskonalę… (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego rodzica), pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz można wykorzystać, aby zachęcić rodziców do weryfikacji, wzbogacenia pomysłów z zakresu doradztwa zawodowego na wspieranie dzieci.

• 14. Kaizen w doradztwie zawodowym. Scenariusz szkolenia rady pedagogicznej

  Scenariusz rady pedagogicznej. Cel główny: przygotowanie nauczycieli do wprowadzania usprawnień w realizacji zadań z zakresu doradztwa zawodowego.Cele szczegółowe:Uczestnik: rozumie pojęcie kaizen, zbiera informacje o realizacji doradztwa zawodowego w szkole, bierze udział w zgłaszaniu propozycji usprawnień w realizowaniu zadań z zakresu doradztwa zawodowego. Metody pracy: bank pomysłów, plakat, praca zespołowa, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, •arkusze papieru flipchart (jeden dla każdej grupy oraz jeden dla prowadzącego), Kaizen (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla prowadzącego), Drobne usprawnienia (załącznik nr 2 – jeden egzemplarz dla każdej grupy), Co i jak? (załącznik nr 3 – jeden egzemplarz dla prowadzącego), masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 90 min. Z artykułu dowiesz się m.in.: Scenariusz powstał głównie z myślą o radach pedagogicznych, które dostrzegają potrzebę zmian w sposobach realizowania doradztwa zawodowego w szkole. Może być też inspiracją do prowadzenia bieżącej ewaluacji tego, co dzieje się w szkole w obszarze doradztwa zawodowego.