Katarzyna Płuska

Okno Johari to jedno z interesujących narzędzi wspomagających proces samooceny. Jego zastosowanie pomaga lepiej poznać siebie oraz ułatwia budowanie zdrowych relacji z innymi, co czyni je cenioną metodą działania w obszarze coachingu, doradztwa zawodowego bądź rozwoju osobistego. Jakie zalety i możliwości oferuje Okno Johari? Jak można je wykorzystać w praktyce zawodowej? Z artykułu dowiesz się m.in.: Czym jest Okno Johari i jak wspiera rozwój uczniów? Jak wykorzystać Okno Johari w doradztwie zawodowym dla uczniów? Jakie korzyści przynosi Okno Johari w edukacji? Jak przeprowadzić ćwiczenie Okno Johari w szkole? Dlaczego warto stosować Okno Johari w pracy z młodzieżą?

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń dokonuje autoprezentacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: rozwijanie umiejętności w zakresie wyrażania uczuć i potrzeb w sposób asertywny, z wykorzystaniem komunikatu „ja”. Cele szczegółowe, uczeń: rozumie, czym jest komunikat „ja” i w jakich sytuacjach można go stosować, potrafi rozpoznawać i nazywać swoje uczucia oraz potrzeby, rozwija umiejętność wyrażania swoich emocji w sposób asertywny, bez ranienia innych. Metody pracy: miniwykład informacyjny, praca w parach, analiza sytuacji, scenki sytuacyjne (role-play), praca na tle grupy. Środki dydaktyczne: laptop z dostępem do Internetu, rzutnik, wideo, film pt. Komunikat ja, komunikat ty [1], Analiza sytuacji (załącznik nr 1) – dla każdej pary, Play-role (załącznik nr 2). Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla uczniów szkół ponadpodstawowych, uczeń: określa obszary do rozwoju edukacyjno-zawodowego i osobistego; załącznik nr 4, 5 i 6 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: poznanie strategii rozwiązywania konfliktów i możliwości ich zastosowania w praktyce. Cele szczegółowe: nauka samodzielnej pracy ze źródłami wiedzy (odwrócona lekcja), rozwijanie umiejętności współpracy i komunikacji w grupie, zastosowanie poznanych strategii rozwiązywania konfliktów w praktyce. Metody pracy: odwrócona lekcja, praca w grupach, praca indywidualna, dyskusja. Środki dydaktyczne: materiały przygotowane przez nauczyciela dla ucznia: film edukacyjny, artykuł, prezentacja [1], „Pytania do quizu” (załącznik nr 1 ), „Analiza sytuacji” (załącznik nr 2) – dla każdej pary, „Ja i konflikt” (załącznik nr 3) – dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

W czasach rosnącego znaczenia samorozwoju i efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi testy osobowości są nieocenionym narzędziem dla doradców zawodowych, pedagogów oraz specjalistów HR. Umożliwiają lepsze zrozumienie indywidualnych cech, preferencji i potencjału każdej osoby, co z kolei może wpłynąć na decyzje zawodowe czy osobiste. Z artykułu dowiesz się m.in.: Dlaczego testy osobowości zyskują na znaczeniu w edukacji i zarządzaniu zasobami ludzkimi? Jakie są główne rodzaje testów psychologicznych i kto może je stosować? Jakie kategorie testów osobowościowych wyróżniamy i czym się różnią? Czym charakteryzuje się test MBTI i jakie są jego podstawy teoretyczne? Jakie wymiary osobowości analizuje MBTI? Jakie zawody są rekomendowane dla poszczególnych typów osobowości MBTI? W jaki sposób MBTI może wspierać doradców zawodowych i nauczycieli w ich pracy? Jakie kontrowersje budzi test MBTI i na co zwrócić uwagę podczas jego stosowania? Czym różni się oficjalna wersja MBTI od innych, powszechnie dostępnych testów osobowości?

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI: uczeń wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: kształtowanie umiejętności dokonywania obiektywnej samooceny oraz formułowania konstruktywnych wniosków na przyszłość. Cele szczegółowe, uczeń: rozwija zdolności identyfikowania własnych mocnych stron i obszarów do rozwoju, doskonali umiejętności refleksji nad własnymi osiągnięciami i umiejętnościami, kształtuje pozytywny i realistyczny obraz siebie, zapoznaje się z narzędziami do analizy własnej samooceny. Metody pracy: praca indywidualna na tle grupy, miniwykład informacyjny, dyskusja, metoda plakatowa, prezentacja, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: arkusze A4, mazaki – dla każdego ucznia, Test samooceny (załącznik nr 1) – dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: zrozumienie i synteza istotnych informacji dotyczących osobowości zawodowej oraz umiejętności niezbędnych do planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe, uczeń: pogłębia zrozumienia różnych komponentów osobowości i ich wpływu na funkcjonowanie zawodowe, kształtuje zdolności analizy wymagań osobowościowych w różnych profesjach. Metody pracy: miniwykład, praca w grupach, prezentacja, praca indywidualna, metoda twórcza. Środki dydaktyczne: arkusz A4 – dla każdej grupy i dla każdego ucznia, Z czego składa się nasza osobowość? (załącznik nr 1) – dla każdej grupy, Pomocnicze pytania i słowa do ćwiczenia „Moja osobowość” (załącznik nr 2) – dla każdego ucznia bądź w formie prezentacji multimedialnej. Przewidywany czas realizacji: 60 min.

Asertywność odgrywa znaczącą rolę w budowaniu zdrowych relacji – zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Dla pracujących na co dzień z młodzieżą nauczycieli to skutecznie narzędzie do komunikacji oraz radzenia sobie z wyzwaniami edukacyjnymi. Warto poznać zawarte w artykule praktyczne wskazówki oraz propozycje technik rozwijania asertywności własnej i uczniów. Z artykułu dowiesz się: Czym jest asertywność?  Czy asertywność to jedynie odmowa? Dlaczego postawa asertywna nauczyciela jest ważna? Jak i w jakim celu stosować trening asertywności? Z jakich narzędzi i technik rozwijania asertywności warto skorzystać w pracy z młodzieżą, by kształtować zachowania asertywne? Jakie są konsekwencje braku asertywności i umiejętności stawiania granic w miejscu pracy, w szkole i w gronie znajomych?

Cel główny: rozwijanie umiejętności w zakresie identyfikacji i korzystania z różnych źródeł wiedzy. Cele szczegółowe:Uczeń: identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z pomocy zidentyfikowanych osób i instytucji, rozpoznaje wiarygodne źródła informacji edukacyjno-zawodowych, planuje, jak efektywnie korzystać z dostępnych źródeł wiedzy. Metody pracy: wykład informacyjny z użyciem rekwizytów, praca w grupach, mapa myśli, studium przypadku. Środki dydaktyczne: duże arkusze papieru i markery – dla każdej grupy, tablica lub flipchart i przybory do pisania, kartki A3 i piaski – dla każdego ucznia, kartki A4 i przybory do pisania – dla każdej grupy, Dokąd po pomoc? – studium przypadku (załącznik nr 1), 6 rekwizytów symbolizujących źródła wiedzy, np. lupa – symbolizująca doradcę zawodowego i pedagoga szkolnego; notes z ołówkiem – symbolizujący poradnię psychologiczno-pedagogiczną; teczka – symbolizująca powiatowy urząd pracy; zdjęcie rodzinne – symbolizujące rodziców; tablet lub smartfon (atrapa lub ilustracja) – symbolizujący zasoby internetowe; identyfikator – symbolizujący targi edukacyjne i zawodowe. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: rozwijanie świadomości uczniów na temat efektywnych technik uczenia się i zapamiętywania oraz kształtowanie umiejętności planowania własnego rozwoju. Cele szczegółowe, uczeń: identyfikuje i opisuje wybrane techniki pamięciowe, stosuje proste techniki pamięciowe w praktyce, określa swoje aspiracje i potrzeby w zakresie rozwoju osobistego, planuje konkretne działania wspierające realizację własnych celów edukacyjnych. Metody pracy: wykład informacyjny, burza mózgów, praca indywidualna, metoda loci, dyskusja, praca w parach. Środki dydaktyczne: tablica lub flipchart i przyrząd do pisania, kartki i przybory do pisania dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII: uczeń rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) oraz dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325). Cel główny: rozwijanie umiejętności w zakresie rozpoznawania własnych zasobów oraz dokonywania syntezy przydatnych informacji o sobie w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe:Uczeń: wyjaśnia pojęcie inteligencji wielorakiej, identyfikuje różne typy inteligencji według teorii Howarda Gardnera, rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe), dokonuje autoanalizy w kontekście różnych typów inteligencji, planuje, jak wykorzystać wiedzę o własnych typach inteligencji w kontekście przyszłej edukacji i kariery. Metody pracy: wykład informacyjny, praca indywidualna, dyskusja, praca w grupach. Środki dydaktyczne: Test inteligencji wielorakiej [1], kartki A5 i długopis – dla każdego ucznia, kartki A3 i przybory do pisania – dla każdej z 8 grup, Jaka to jest inteligencja wieloraka? (załącznik nr 1). Przewidywany czas realizacji: 45 min.