W dobie trwającej czwartej rewolucji przemysłowej jako odpowiedzi na rozwój gospodarki cyfrowej coraz częściej zadaje się pytanie: jakiego pracownika będziemy poszukiwać? Jakie kompetencje przyszłości warto posiadać, aby odnaleźć się w zmieniającej się rzeczywistości i sprostać wyzwaniom technologicznym? Czy raport o zawodach przyszłości 2020 sprawdził się, a co z prognozami na rok 2030? Na te i wiele innych pytań doradca zawodowy powinien znać odpowiedź, pracując bezpośrednio z młodymi ludźmi wchodzącymi na rynek pracy.

Termin kompetencje jest obecny w obszarze edukacji od wielu lat. Zwykle mówi się o kompetencjach zawodowych, ponadzawodowych (kluczowych, miękkich). Szkoła podstawowa jest miejscem, w którym warto z uczniami omawiać tematy związane z kompetencjami, zachęcać ich do rozwijania swoich kompetencji. Jakich kompetencji? O tym więcej w niniejszym artykule.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas I-III. Cel główny: podawanie nazw zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisywanie podstawowej specyfiki pracy w przykładowych zawodach. Cele szczegółowe: Uczeń: podaje nazwy zawodów, które mogą pracować w restauracji, wymienia narzędzia, atrybuty pracy w tych zawodach, opisuje podstawową specyfikę pracy w zawodach wykonywanych w restauracji. Metody pracy: asocjogram, praca w parach, dyskusja. Środki dydaktyczne: Kto pracuje w restauracji? (załącznik nr 1 – po jednej sztuce dla każdej pary), przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: określanie własnych cech, zdolności i uzdolnień. Cele szczegółowe: Uczeń: wskazuje swoje mocne strony i obszary do rozwoju, podejmuje próby planowania wzmacniania swoich mocnych stron i obszarów do rozwoju. Metody pracy: zabawa ruchowa, gorące krzesło, autorefleksja. Środki dydaktyczne: Karta pracy O mnie (załącznik nr 1 – po 1 sztuce dla każdego ucznia), długopisy. Przewidywany czas: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas IV-VI. Cel główny: wymienianie różnych grup zawodów i podawanie przykładów zawodów dla tych grup oraz opisywanie różnych dróg dojścia do nich. Cele szczegółowe: Uczeń: poznaje różne zawody, podaje przykładowe miejsca pracy w tych zawodach, opisuje specyfikę pracy w tych zawodach i różne drogi dochodzenia do tych zawodów. Metody pracy: praca w obwodach stacyjnych, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: Rysujemy atrybuty (załącznik 1 do pocięcia), Nazwy zawodów (załącznik nr 2), Motoskojarzenia (załącznik nr 3 – tyle sztuk, ile jest grup), Zgadnij, co robimy! (załącznik nr 4 – tyle sztuk, ile jest grup), Kwalifikacje ukryte w kopercie (załącznik nr 5 – do pocięcia i zapakowania każdego zestawu do koperty, pudełko, w którym będą się znajdowały kartki z pociętym załącznikiem nr 1, kartki papieru A4, kredki lub flamastry, kolorowe czasopisma, nożyczki, klej, kartki papieru A3 (tyle sztuk, ile jest grup), przybory do pisania, koperty (tyle sztuk, ile jest grup). Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: poznanie modelu GROW i jego zastosowania w planowaniu własnej przyszłości. Cele szczegółowe: Uczeń: poznaje model GROW, określa możliwości zastosowania narzędzia w planowaniu przyszłości, podaje przykład zastosowania narzędzia na bazie własnych pomysłów. Metody pracy: burza mózgów, praca w parach, Środki dydaktyczne: Model GROW (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), kredki, pisaki, farby – według uznania, kartki A4, długopisy. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji dotyczącej dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe: Uczeń: identyfikuje czynniki ważne przy wyborze szkoły i planowaniu kariery, określa swoje plany edukacyjno-zawodowe, konfrontuje plany edukacyjno-zawodowe ze swoimi zasobami. Metody pracy: praca w grupach, list, autorefleksja. Środki dydaktyczne: List do Redakcji Poradnika Kariery (załącznik nr 1 – po jednym dla każdej 3–4-osobowej grupy), Redakcja Poradnika Kariery (załącznik nr 2 – po jednym dla każdej 3–4-osobowej grupy), przybory do pisania, pudełko na listy. Przewidywany czas: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: przygotowanie uczniów do wskazywania swoich mocnych stron oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia. Cele szczegółowe: Uczeń: wskazuje swoje mocne strony, potrafi wymienić sposoby rozpoznawania mocnych stron. Metody pracy: praca indywidualna, praca w grupie, praca w dwójkach, dywanik pomysłów, ćwiczenie, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, „dywaniki”7 – jeden dla każdej grupy, Mam mocne strony (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), Lista mocnych stron (załącznik nr 2 – jeden egzemplarz do pocięcia dla nauczyciela), arkusze papieru flipchart – jeden dla każdej grupy, klej – jeden dla każdej grupy, kartki A4 – komplet 20 dla każdej grupy (10 do fazy II, 10 do fazy III „dywanika pomysłów”), kartki A5 – jedna dla każdej dwójki, masa mocująca, małe karteczki samoprzylepne w trzech kolorach lub trzech różnych kształtach w ilości takiej, aby każdy uczeń otrzymał trzy karteczki (każda w innych kolorze bądź kształcenie), pisaki. Przewidywany czas: 2 × 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: analiza własnych zasobów związanych z charakterem. Cele szczegółowe: wskazanie własnych cech charakteru, analiza własnych cech charakteru pod kątem postrzegania ich jako najatrakcyjniejsze, prezentacja/wizualizacja postaci, które takie cechy posiada, analiza postaci pod kątem posiadania hipotetycznych cech charakteru, zastosowanie informacji zwrotnej do odkrywania nieuświadomionych cech charakteru. Metody pracy: praca indywidualna, prezentacja na forum (również w nauczaniu zdalnym). Środki dydaktyczne: komputer, tablet lub telefon z przeglądarką internetową z dostępem do Internetu – dla każdego ucznia, link do strony internetowej z The Character Creator – Build visually stunning avatars: https://charactercreator.org/ Moje cechy charakteru (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), Jakie widzę cechy charakteru? (załącznik nr 2 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: przygotowanie uczniów do dokonywania autoprezentacji. Cele szczegółowe: Uczeń: wybiera informacje do prezentacji siebie, potrafi określić znaczenie korzystnej autoprezentacji. Metody pracy: praca indywidualna, praca w grupach, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Prezentuję siebie (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), papier flipchart – jeden arkusz dla każdej grupy, egzemplarze przedmiotu tego samego rodzaju14 – tyle, ile grup, pisaki. Przewidywany czas: 2 × 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: analizowanie informacji na temat oferty szkół ponadpodstawowych w kontekście możliwości dalszego kształcenia. Cele szczegółowe: Uczeń: porządkuje swoje wiadomości na temat ofert szkół ponadpodstawowych, analizuje oferty szkół ponadpodstawowych pod kątem różnych wyborów edukacyjno-zawodowych. Metody pracy: debata dwa kręgi, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica do zapisania tematu debaty, markery lub kreda. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów VII–VIII. Cel główny: przygotowanie uczniów do rozpoznawania własnych zasobów. Cele szczegółowe: Uczeń: potrafi odróżnić temperament od charakteru, umie opowiedzieć o swoim temperamencie, wskazuje swoje cechy charakteru. Metody pracy: praca indywidualna, praca zespołowa, praca w dwójkach, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Temperament, cechy charakteru – przykładowe definicje (załącznik nr 1 dla nauczyciela), Mój temperament (załącznik nr 2 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), Lista cech charakteru wypisanych na arkuszu papieru flipchart (załącznika nr 3 – jeden egzemplarz dla nauczyciela), masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: analiza własnych zasobów oraz potrzeb w przyszłości. Cele szczegółowe: wskazanie elementów niezbędnych do zastanowienia się nad przyszłym wynagrodzeniem, analiza potrzeb własnych w odniesieniu do przyszłości, określenie poziomu płacowego niezbędnego do zapewnienia swoich potrzeb za 20 lat. Metody pracy: praca indywidualna, prezentacja na forum (również w nauczaniu zdalnym), mini wykład. Środki dydaktyczne: komputer, tablet lub telefon z przeglądarką internetową z dostępem do Internetu – dla każdego ucznia, link do strony internetowej Yep – kalkulator wynagrodzenia: https://yep.academy/kalkulator/004/ Przewidywany czas: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: zapoznanie ze strategią Walta Disneya jako narzędziem określania celów. Cele szczegółowe: poznanie narzędzia – strategii Walta Disneya, określenie swoich celów według trzech ról, wymiana spostrzeżeń z innymi uczniami w kontekście rynku pracy. Metody pracy: praca indywidualna, burza mózgów, praca zespołowa/dyskusja. Środki dydaktyczne: Strategia Walta Disneya (załącznik nr 1 – wydruk dla każdego ucznia), długopisy. Przewidywany czas: 45 minut.

Scenariusz rady pedagogicznej. Cel główny: zapoznanie nauczycieli z podstawową wiedzą o Mindfulness. Cele szczegółowe: Uczestnik: wie, czym jest koncepcja Mindfulness, potrafi podać podstawowe założenia życia w uważności, poznaje przykładowe ćwiczenie, które może zastosować w różnych sytuacjach. Metody pracy: praca indywidualna, praca w trójkach, dyskusja. Środki dydaktyczne: flipchart, pisaki/tablica, kreda, kartki A4, długopisy, opakowanie rodzynek (po 1 rodzynce dla każdego uczestnika). Uwaga: najlepiej, żeby rodzynki były możliwie dużego rozmiaru. Przewidywany czas: 45 minut.

Scenariusz zajęć z rodzicami. Cel główny: wzmacnianie mocnych stron dziecka i możliwości ich wykorzystania na rynku pracy. Cele szczegółowe: Rodzic: rozmawia z dzieckiem na temat przyszłości, podaje pomysły na zawody, stanowiska pracy, Metody pracy: praca w parach (rodzic–dziecko), dyskusja. Środki dydaktyczne: Bajka o orle (załącznik nr 1 – dla każdego rodzica lub do wyświetlenia na rzutniku/komputerze), rzutnik. Przewidywany czas: 30 minut.