Współcześnie obserwujemy transformacje, które wpłyną na sposób kształtowania się kariery zawodowej dzieci i młodzieży. Przygotowując młode pokolenie do roli pracownika, należy bacznie obserwować tendencje zmian. Istotne jest doskonalenie u uczniów takich umiejętności, które będą szczególnie wartościowe w pracy w zawodach przyszłości. Nauczyciel doradca zawodowy powinien dobrze poznać procesy i zjawiska społeczne, obserwować zmiany w prawie pracy oraz zaznajamiać się z prognozami ekspertów dotyczącymi kierunku i dynamiki przemian. Ta wiedza pozwoli mu na takie kształtowanie umiejętności uczniów, które da im szans ę na pomyślną karierę edukacyjną i zawodową. Jak pracować z dziećmi i młodzieżą, aby przygotować ich do dobrego startu na rynku pracy?

Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach i pracy indywidualnej przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI szkół podstawowych, uczeń: podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach; Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: zapoznanie uczniów z zawodami, które zniknęły z rynku pracy. Cele szczegółowe:Uczeń: poznaje nazwy zawodów przeszłości, rozumie zmiany zachodzące na rynku pracy, które przyczyniają się do wymierania niektórych zawodów. Metody pracy: miniwykład, praca w grupach, kalambury, rozsypanka literowa. Środki dydaktyczne: flipchart lub tablica, pisaki, małe karteczki, kolorowe guziki (w 5 kolorach, po 5 sztuk z każdego koloru), 5 lub 10 kopert, Zawody przeszłości (załącznik nr 1 – dla każdej grupy w formie rozsypanki literowej). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, w kontekście rozwoju predyspozycji przyszłości, załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: zapoznanie uczniów ze zmianami zachodzącymi na rynku pracy oraz znaczeniem kompetencji przyszłości. Cele szczegółowe:Uczeń: zwiększa świadomość w zakresie zmian zachodzących na rynku pracy, zna kompetencje przyszłości, rozumie ich znaczenie w zawodach przyszłości, potrafi wskazać kluczowe kompetencje wymagane na drodze swojego rozwoju edukacyjno-zawodowego, rozwija umiejętność poszukiwania i analizowania informacji w zasobach internetowych. Metody pracy: miniwykład, praca indywidualna, praca grupowa, dyskusja moderowana, burza mózgów. Środki dydaktyczne: arkusze Zawody przyszłości (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), przyrządy do pisania, flipchart, komputer z dostępem do Internetu (dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Cel główny: zapoznanie uczniów z czynnikami wpływającymi na podjęcie decyzji o zmianie zawodowej. Cele szczegółowe, uczeń: podaje czynniki mające wpływ na podjęcie decyzji o zmianie wykonywanego zawodu, określa czynniki istotne w trakcie planowania zmiany zawodowej, doskonali umiejętność pracy w grupie. Metody pracy: miniwykład, praca w grupach, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: Plan na dobrą zmianę (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), kartki i pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Cel główny: nabycie umiejętności poszukiwania wiedzy z różnych dziedzin w celu wykorzystania w pracy w dynamicznym środowisku zawodowym. Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie, że przyszłość pracy jest związana z ciągłymi zmianami i elastycznością zawodową, rozmyśla nad możliwościami wykorzystywania wiedzy i umiejętności z określonego zawodu do wykonywania innej pracy w przyszłości, rozwija swoje umiejętności analityczne i kreatywnego myślenia. Metody pracy: pogadanka, praca w grupach, dyskusja, burza mózgów. Środki dydaktyczne: Definicje umiejętności (załącznik nr 1 – jeden dla pary), opcjonalnie gra interaktywna Umiejętności niezbędne, aby być elastycznym i przystosować się do zmieniających się warunków pracy z portalu Wordwall [1], kartki A3, pisaki, flamastry. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców, załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: przygotowanie uczniów do myślenia o swoich talentach w kontekście zawodów przyszłości. Cele szczegółowe:Uczeń: określa swoje zainteresowania i uzdolnienia, poznaje przykładowe zawody przyszłości, korzysta ze źródeł wiedzy o zawodach przyszłości, analizuje swoje zainteresowania i uzdolnienia w kontekście poznanych zawodów przyszłości. Metody pracy: dyskusja moderowana, praca w grupach, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: markery, tablica lub flipchart, kartki A4, Lista zawodów przyszłości [1] (załącznik nr 1), Połączenia – przykład (załącznik nr 2). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Cel główny: doskonalenie umiejętności planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej z uwzględnieniem konsekwencji podejmowanych decyzji.Cele szczegółowe:Uczeń: określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby, określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji, określa własną hierarchię wartości i potrzeb. Metody pracy: praca grupowa, praca indywidualna, dyskusja, burza mózgów, rozmowa kierowana, mapa myśli. Środki dydaktyczne: flipchart i pisaki, kartki samoprzylepne (w dwóch różnych kolorach), kartki, monitor (tablica) multimedialny lub ekran i rzutnik, film (shorts) pt. „Jak znaleźć IDEALNY zawód?”, https://www.youtube.com/shorts/zrrejBQqYbE Piramida potrzeb (załącznik nr 1), Przykładowe potrzeby (załącznik nr 2), Moja wizja „idealnego zawodu” – ja za 15 lat. Kwestionariusz pomocniczy (załącznik nr 3 – dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Cel główny: analizowanie informacji na temat zawodu biologa gatunków wymarłych. Cele szczegółowe:Uczeń: zna znaczenie badań nad gatunkami wymarłymi, charakteryzuje zawód biologa gatunków wymarłych, wymienia kwalifikacje potrzebne w tym zawodzie, wskazuje miejsca pracy biologa gatunków wymarłych. Metody pracy: pogadanka, praca indywidualna lub w parach, dyskusja. Środki dydaktyczne: karta pracy Biolog gatunków wymarłych (załącznik nr 1), gra interaktywna Wordwall Odkrywamy zawód biologa gatunków wymarłych [1], tablica multimedialna lub dostęp do laptopów/smartfonów z dostępem do Internetu. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Scenariusz przeznaczony jest do pracy indywidualnej i grupowej przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz  charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania, załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: analizowanie informacji na temat zawodu projektanta zero waste. Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie, co oznacza termin zero waste, rozumie, dlaczego idea zero waste jest potrzebna, poznaje koncepcję projektowania i charakteryzuje zawód projektanta zero waste, wskazuje miejsca pracy i kwalifikacje projektanta zero waste. Metody pracy: miniwykład, praca indywidualna lub w parach, praca w grupach, dyskusja. Środki dydaktyczne: puszki po napojach, butelki plastikowe, kubeczki po jogurtach, kawałki tkanin, tekturowe pudełka, gazety lub kolorowe papierki, opakowania po kosmetykach, szklane słoiki itp. (zestaw dla każdej grupy), Zero waste – krzyżówka (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), film Zero waste uratuje planetę? Poznaj zasadę 5R | Focus on The Planet [1], dostęp do Internetu [2], kredki, pisaki, kartki A4. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

Cel główny: uczeń uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka oraz rozumie zagrożenie wynikające z poświęcania nadmiernej ilości czasu na życie zawodowe. Cele szczegółowe:Uczeń: określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji, analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy, wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową, potrafi dostrzec symptomy pracoholizmu i podaje propozycje działań profilaktycznych. Metody pracy: praca grupowa, praca w parach, studium przypadku, burza mózgów, miniwykład, rozmowa kierowana. Środki dydaktyczne: karta pracy, flipchart i pisaki, kartki, monitor (tablica) multimedialny lub ekran i rzutnik, Obrazy pracoholizmu (załącznik nr 1), Historia Roberta – case study (załącznik nr 2). Przewidywany czas realizacji: 45 min.