krytyka

Pobierz plakat, który przedstawia różnice między krytyką destrukcyjną a konstruktywną oraz zwraca uwagę na sposób komunikacji. Pierwsza część ilustruje negatywne sformułowania krytyki ("Ty zawsze...", "Ty nic..."), podczas gdy druga część prezentuje, jak krytyka może być wyrażona konstruktywnie, np. poprzez oferowanie pomocy, porad i motywacji do poprawy. Plakat podkreśla znaczenie dobrej woli, obiektywizmu i unikania agresji w komunikacji, a także wskazuje na znaczenie opierania się na faktach i bezpośredniego przekazywania informacji.

W rzeczywistości przepełnionej docierającymi z różnych stron licznymi informacjami poprawna i empatyczna komunikacja staje się pożądaną kompetencją. Niestety, treści kierowane do pracowników, uczniów lub członków rodziny, przybierając formę krytyki, mogą zamknąć drzwi do porozumienia i prawidłowych relacji oraz powodować frustrację. Pojęcie „krytyka” (łac. critica z gr. kritikḗ – sztuka myślenia i rozstrzygania) zazwyczaj rozumiane jest pejoratywnie i kojarzone z komunikatem oceniającym, przykrym i niewnoszącym pozytywów. Warto zatem zaznaczyć różnicę pomiędzy krytyką a konstruktywnym komunikatem, czyli informacją zwrotną (feedbackiem). O ile ta pierwsza kojarzona jest z atakiem, osądzaniem i oceną, o tyle druga forma przekazu informacji przynosi jej odbiorcy wymierne korzyści. 

W erze cyfrowej informacje docierają do odbiorców różnymi drogami w szybkim tempie. Nauczyciele stają przed wyzwaniem przygotowania uczniów do odbioru treści nie tylko wartościowych, ale także dezinformujących, nieoczywistych, zawierających celowe niedopowiedzenia i uproszczenia. Jak nauczyć uczniów mądrej krytyki, by nie byli tylko konsumentami informacji? Celem edukacji powinno być rozwijanie tzw. kompetencji 4K. Należą do nich komunikacja, kooperacja, kreatywność i omawiane w niniejszym artykule krytyczne myślenie. W tym kontekście zmienia się rola nauczycieli. Powinni stać się liderami, którzy kształtują zdolność swoich uczniów do analizowania, kwestionowania i wyciągania własnych wniosków. Jak tego dokonać?  

Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: określa znaczenie uczenia się przez całe życie; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz.U. z 2019 r. poz. 325).

Cel główny:

• zapoznanie uczniów ze znaczeniem konstruktywnej krytyki oraz przygotowanie ich do przekazywania i odbierania informacji zwrotnych.

Cele szczegółowe:
Uczeń:

• dostrzega różnicę między krytyką konstruktywną a niekonstruktywną,
• rozumie wpływ krytyki konstruktywnej na rozwój człowieka i jego uczenie się,
• rozwija umiejętność dawania konstruktywnej informacji zwrotnej, w tym jasne wyrażanie swoich wniosków i sugestii,
• doskonali umiejętność przyjmowania informacji zwrotnej i dopytywania o możliwe sposoby wprowadzenia poprawy.

Metody pracy:

• miniwykład,
• dyskusja,
• rozmowa kierowana,
• plakat.

Środki dydaktyczne:

• flipchart lub tablica,
• pisaki,
• trzy arkusze A1.

Przewidywany czas realizacji: 45 lub 90 min.