Mała firma – pomysł na biznes. Scenariusz zajęć dla uczniów szkół ponadpodstawowych

1. Studium przypadku „Człowiek sukcesu” – ćwiczenie wprowadzające

Nauczyciel rozdaje uczniom arkusz Człowiek sukcesu (załącznik nr 1), zawierający opisy ścieżki zawodowej znanych przedsiębiorców: Harland Sanders – założyciel KFC, Irena Eris – właścicielka marki Dr Irena Eris, Ewa Chodakowska – trenerka fitness, blogerka, prezenterka telewizyjna. Zadanie uczniów polega na zapoznaniu się z przedstawionymi ścieżkami kariery. W dalszej części nauczyciel zaprasza do dyskusji zadając pytania:

• Co łączy przedstawione postacie, czy są widoczne jakieś podobieństwa między nimi?
• Co wpłynęło na ich decyzję o rozpoczęciu pracy „na własną rękę”?
• Jakie cechy miał ich pomysł na biznes?
• Co pomogło im odnieść sukces zawodowy i rynkowy?

2. Ćwiczenie „Zasoby osób przedsiębiorczych”

Nauczyciel łączy uczniów w kilkuosobowe grupy. Każda grupa otrzymuje kartkę flipchart z narysowaną postacią człowieka. Zadaniem uczniów jest opisanie zasobów osoby przedsiębiorczej wg schematu, w którym:

• głowa – symbolizuje wiedzę oraz sposób myślenia osoby przedsiębiorczej,
• tułów – posiadane predyspozycje (cechy charakteru, umiejętności, temperament),
• ręce – wyznawane wartości związane z pracą,
• nogi – sposób wyznaczania i realizacji celów.

Następnie grupy prezentują swoje prace na forum. Odpowiedzi zapisywane są na flipcharcie utworzą charakterystykę osoby przedsiębiorczej. W podsumowaniu ćwiczenia nauczyciel wyjaśnia sposoby definiowania pojęcia „przedsiębiorczość”, zwracając uwagę na to, że „przedsiębiorczość” to postawa, sposób zachowania człowieka, który predysponuje go do podjęcia pracy na własny rachunek.

W kolejnym kroku uczniowie otrzymują arkusze do pracy indywidulanej (załącznik nr 2), pozwalające na przeprowadzenie samooceny posiadanych zasobów przedsiębiorczych.

3. Ćwiczenie w grupach „Mój pomysł na biznes”

Nauczyciel łączy uczniów w kilkuosobowe zespoły, każdy zespół otrzymuje kartkę flipchart. Zadaniem każdego zespołu będzie opracowanie listy pomysłów na wspólny biznes, biorąc pod uwagę, np.:

• posiadane przez członków zespołu zainteresowania, talenty, umiejętności,
• możliwość rozwiązania problemów własnych lub innych, np. maturzystów, matek niemowlaków czy osób z niepełnosprawnościami,
• występującą niszę na lokalnym rynku,
• niezaspokojone potrzeby potencjalnych klientów,
• rozwój nowych technologii,
• wykorzystanie (przeniesienie) sprawdzonego pomysłu.

Grupy prezentują swoje prace na forum, uzasadniając decyzje dotyczące wyboru pomysłów na wspólny biznes. Spośród przedstawionych pomysłów uczniowie wybierają te, które wydają im się najbardziej oryginalne i z szansą na powodzenie.

4. Mini-wykład –nauczyciel wprowadza uczniów w temat prowadzenia własnej firmy. Wskazuje, że jest to forma aktywności zawodowej dostępna dla każdego. Jednak niektóre rodzaje działalności wymagają specjalnych uprawnień, pozwoleń czy koncesji. Na przykład nie można świadczyć usług adwokackich czy lekarskich, nie mając do tego odpowiednich uprawnień. Z kolei do prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt czy sprzedaży alkoholu niezbędne jest uzyskania zezwolenia. Podjęcie decyzji o pracy na własny rachunek należy poprzedzić rzetelną analizą własnego pomysłu na biznes, jego mocnych i słabych stron oraz warunków (otoczenia) w jakich będziemy go prowadzić. Do tego celu służy biznesplan, który pozwala zweryfikować, czy nasz pomysł ma szansę na sukces. Nie ma uniwersalnego wzoru biznesplanu – jego treść i części zależą od celu, w jakim został przygotowywany i jakiej działalności dotyczy. Niezależnie jednak od indywidualnych uwarunkowań każdy biznesplan powinien zawierać: opis motywów i celów rozpoczęcia działalności, opis produktu lub usługi będącej przedmiotem działalności, określenie grupy klientów docelowych, analizę rynku, na którym firma będzie działała, analizę potencjalnej konkurencji, zaplanowane działania marketingowe, prognozę założeń finansowych. Chcąc zweryfikować, czy pomysł na biznes ma szansę powodzenia, można rozpocząć rozwijanie własnej firmy od działalności nierejestrowanej lub pracy w charakterze freelancera (warto wyjaśnić, że freelancer to osoba, która nie jest zatrudniona w oparciu o umowę o pracę. Najczęściej zajmuje się realizacją projektów zleconych przez różne firmy w dziedzinie, w której się specjalizuje np. dziennikarstwo, tłumaczenia, programowanie. Swoje usługi może świadczyć na umowę zlecenia lub umowę o dzieło, może też prowadzić własną firmę).

W kolejnym kroku nauczyciel przedstawia warunki prowadzenia działalności nierejestrowanej, procedurę zakładania jednoosobowej działalności gospodarczej oraz instytucje wspomagające zakładanie własnej firmy. W tym celu może posłużyć się schematem przedstawionym w załączniku nr 3.

5. Debata oksfordzka (ćwiczenie dodatkowe)

Ćwiczenie prowadzone jest metodą debaty oksfordzkiej, w której pod dyskusję poddaje się tezę „Dobrze jest być przedsiębiorcą. To gwarancja bogactwa i niezależności”. Nauczyciel łączy uczniów w dwie czteroosobowe grupy. Pierwsza grupa to „propozycjoniści”, czyli zespół przedstawiający argumenty na poparcie tezy, a druga grupa to „opozycjoniści”, czyli zespół, który stara się obalić tezę.

W debacie występuje Marszałek (gospodarz debaty). Rolę tę pełni uczeń lub nauczyciel. Zadaniem Marszałka jest czuwanie nad porządkiem debaty, przestrzeganiem zasad regulaminu, udzielaniem głosu mówcom.

Pozostali uczniowie pełnią rolę publiczności, do której przemawiają mówcy z obu drużyn. Publiczność nie zadaje pytań podczas wystąpień mówców obu drużyn. Zadaniem publiczności jest wyłonienie drużyny, która przedstawi najbardziej przekonujące argumenty.

Na wstępie debaty Marszałek przedstawia tezę i wyjaśnia obowiązujące reguły:

• należy argumentować „za” lub „przeciwko” prawdziwości postawionej tezy z szacunkiem dla strony przeciwnej,
• zakazane jest używanie argumentów ad personam,
• mówcy mają 3 minuty na przedstawienie swoich argumentów,
• reprezentanci poszczególnych grup zabierają głos naprzemiennie,
• debatę rozpoczyna mówca „propozycjonista”, następnie głos zabiera mówca „opozycjonista”,
• w debacie wygrywa drużyna, która swoimi argumentami przekona do siebie publiczność.

Nauczyciel może dać uczniom czas (np. tydzień) na odpowiednie przygotowanie się do debaty w celu zebrania i przemyślenia argumentów.

6. Podsumowanie zajęć

Podsumowując zajęcia, nauczyciel zachęca uczniów do podzielenia się refleksjami i odpowiedzi na pytania:

• Czy warto podjąć wysiłek, by rozpocząć pracę na własny rachunek?
• Od czego należy zacząć? Co przemyśleć czy zweryfikować?
• Jakie szanse daje prowadzenie własnej firmy?
• Na jakie zagrożenia trzeba być przygotowanym i jak można im zapobiec?