Scenariusz zajęć dla uczniów klas I-III. Cel główny: podawanie nazw zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisywanie podstawowej specyfiki pracy w przykładowych zawodach. Cele szczegółowe: Uczeń: podaje przykłady zawodów wykonywanych przez ludzi, wskazuje przedmioty i narzędzia, którymi posługują się przedstawiciele różnych zawodów, opracowuje książeczkę przedstawiającą wybrany zawód i argumentuje swój wybór. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w grupach, ekspresja plastyczna, prezentacja. Środki dydaktyczne: kolorowe magazyny w dużych ilościach, kartki A4, nożyczki, kleje, kredki, flamastry, zszywacz lub dziurkacz i sznurek. Przewidywany czas realizacji: 2 × 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas I-III.  Cel główny: przygotowanie uczniów do uzasadniania potrzeby uczenia się i zdobywania nowych umiejętności. Cele szczegółowe: Uczeń: uzasadnia potrzebę uczenia się. Metody pracy: gra, praca zespołowa, praca grupowa, praca indywidualna, dyskusja. Środki dydaktyczne: flipchart, Czego się uczyłem/-am? (załącznik nr 1 – jeden komplet pociętych kartoników dla każdej grupy), zestawy gier planszowych3, arkusz papieru flipchart z listą umiejętności umieszczonych w załączniku nr 1, masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: przygotowanie uczniów do planowania swoich działań lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu. Cele szczegółowe: Uczeń: rozwija umiejętność planowania działania, wyjaśnia znaczenie planowania działań w kontekście realizowania celów. Metody pracy: praca w grupie, praca zespołowa, bank pomysłów, zdanie niedokończone, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Lista wydarzeń (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla nauczyciela), Coś tu nie gra? (załącznik nr 2 – zestawy czynności na paskach do pocięcia i rozdania grupom), arkusze papieru flipchart (jeden dla każdej grupy i jeden dla nauczyciela), karteczki samoprzylepne (jedna dla każdego ucznia), masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV–VI. Cel główny: przygotowanie uczniów do posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny. Cele szczegółowe: Uczeń: omawia sposób posługiwania się wybranymi przyborami, wskazuje przykłady twórczego i niekonwencjonalnego zastosowania wybranych przyborów/narzędzi. Metody pracy: kalambury, bank pomysłów, wirujące plakaty, praca w grupie, praca zespołowa, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Zestaw kartoników (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla nauczyciela, do pocięcia), koperta, arkusze papieru flipchart – jeden dla każdej grupy, masa mocująca, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: analiza informacji o zawodach. Cele szczegółowe: określenie zawodów, które uczeń chciałby w przyszłości wykonywać, analizowanie wiedzy i umiejętności, które są niezbędne w danych zawodach, porównanie wybranych przez ucznia zawodów. Metody pracy: praca indywidualna, prezentacja na forum (również w nauczaniu zdalnym). Środki dydaktyczne: komputer, tablet lub telefon z przeglądarką internetową z dostępem do Internetu – dla każdego ucznia, dostęp do strony z zawodami rynku pracy: Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia prowadzony przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii – aktualna strona: INFOdoradca + informacje o zawodach (praca.gov.pl): https://psz.praca.gov.p;/rynek-pracy/bazy-danych/infodoradca, Moja lista zawodów (załącznik nr 1 dla każdego ucznia), Jaka wiedza, jaka umiejętność w danym zawodzie? (załącznik nr 2 – dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: przygotowanie uczniów do analizowania kryteriów rekrutacyjnych do szkół ponadpodstawowych w kontekście rozpoznawania własnych zasobów. Cele szczegółowe: Uczeń: wyszukuje informacje dotyczące kryteriów rekrutacyjnych do wybranych szkół ponadpodstawowych, analizuje własne zasoby w kontekście poznanych kryteriów rekrutacyjnych. Metody pracy: praca indywidualna, praca zespołowa, praca w dwójkach, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Ja wobec kryteriów rekrutacyjnych (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia)12, flipchart, pisaki, długopisy. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: określanie znaczenia całożyciowego uczenia się. Cele szczegółowe: Uczeń: wyjaśnia istotę uczenia się przez całe życie, wymienia korzyści z całożyciowego uczenia się. Metody pracy: metoda Disneya, praca w grupach, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: tablica i marker do pisania, Strefy Marzyciela, Realisty i Krytyka (załącznik nr 1 – jedna sztuka), Marzyciel (załącznik nr 2 – po jednej sztuce dla grupy, do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl), Realista (załącznik nr 3 – po jednej sztuce dla grupy, do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl), Krytyk (załącznik nr 4 – po jednej sztuce dla grupy, do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl), nożyczki, przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe: Uczeń: wyjaśnia istotę planowania ścieżki edukacyjnej, stosuje wykorzystanie przedmiotów użytku codziennego w sposób kreatywny, potrafi współpracować z innymi na rzecz osiągnięcia wspólnego celu. Metody pracy: praca w grupach, drama – teatr obrazu, burza mózgów. Środki dydaktyczne: przedmioty z otoczenia, kolorowe karteczki – opcjonalnie, Praca (załącznik nr 1 – dla każdej grupy). Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: przygotowanie uczniów do wskazywania wartości związanych z pracą i etyką zawodową. Cele szczegółowe: Uczeń: wskazuje przykładowe wartości związane z pracą zawodową, potrafi określić elementy etyki zawodowej dla przykładowych zawodów. Metody pracy: studium przypadku, bank pomysłów, praca w grupach, ćwiczenie, dyskusja. Środki dydaktyczne: tablica/flipchart, Wartości w pracy zawodowej… (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz do pocięcia dla nauczyciela), cenki 17 (jedna dla każdego ucznia), karteczki samoprzylepne (jedna dla każdego ucznia), pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: zapoznanie uczniów z metodą wyznaczania celów dotyczących przyszłości edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe: Uczeń: wymienia korzyści wynikające ze stosowania narzędzi dotyczących wyznaczania celów, wyznacza cel i dzieli działania na etapy z uwzględnieniem perspektywy czasowej, poznaje metodę planowania wstecz i wykorzystuje ją w praktyce. Metody pracy: dyskusja kierowana, miniwykład, praca indywidualna, planowanie wstecz, autorefleksja. Środki dydaktyczne: Planowanie wstecz (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla nauczyciela), Planuję wstecz (załącznik nr 2 – po jednym dla każdego ucznia), przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII. Cel główny: określanie systemu wsparcia innych osób w planowaniu kariery. Cele szczegółowe: Uczeń: określa swoich sojuszników jako czynnik wyboru zawodu, określa możliwości wsparcia od innych osób, podaje przykład zastosowania pozytywnych relacji w planowaniu swojej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Metody pracy: burza mózgów, praca w parach, dyskusja grupowa. Środki dydaktyczne: długopisy, Przyjazny statek wsparcia (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia lub alternatywnie kartki A4). Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VII. Cel główny: trenowanie umiejętności wyznaczania celów. Cele szczegółowe: określenie celów indywidualnych w powiązaniu z mocnymi stronami, kreowanie wizji rozwoju na zasadzie „flow”. Metody pracy: praca indywidualna, praca w zespołach, burza mózgów, dyskusja. Środki dydaktyczne: Co mi mówi moje serce? długopisy. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz rady pedagogicznej. Cel główny: tworzenie narracji wokół zawodów powiązanych z uczonym przedmiotem – podstawy storytellingu edukacyjnego. Cele szczegółowe: Uczestnik: wie, jakie są główne zasady tworzenia dobrej opowieści, potrafi stworzyć krótką historię na temat powiązany z jego przedmiotem, poznaje przykładowe ćwiczenie, które może zastosować w pracy z uczniami. Metody pracy: praca indywidualna, praca w grupach, dyskusja. Środki dydaktyczne: Opowiadanie – Pan Jan, Kroki opowieści (załącznik 1 – dla każdej grupy), 4–5 kartek do flipcharta, mazaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zebrania z rodzicami. Cel główny: wspieranie w działaniach kształtujących planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe: Rodzic: rozmawia z dzieckiem na temat jego zainteresowań i marzeń dotyczących wyborów zawodowych, wspiera dziecko w planowaniu kariery edukacyjno-zawodowej. pokazuje różne możliwości wyborów zawodowych. Metody pracy: praca w parach (rodzic – dziecko), praca indywidualna rodziców, dyskusja. Środki dydaktyczne: Plansza Moodbord przyszłości (załącznik nr 1 – dla każdego rodzica, preferowany format A3), kolorowe gazety, nożyczki, klej. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Moralne obowiązki, etyczne działanie, określenie zasad i reguł występuje w każdej profesji czy zawodzie. I bez względu na to, czy zawód jest zawodem tzw. regulowanym czy nie, każda czynność zawodowa (związana z wykonywaną pracą) powinna mieć określone warunki etyczne. Praca doradcy zawodowego jawi się więc jako zawód, który musi być wykonywany na jak najwyższym poziomie. Doradcy zawodowi często skupiają się na rozwijaniu swojego warsztatu, zdobywaniu nowych technik, metod, umiejętności. Ważne jest jednak, aby nie koncentrować się jedynie na warsztacie technicznym. Warto także dokonywać autorefleksji, w jaki sposób powinienem prowadzić rozmowę doradczą, aby udzielić skutecznego i bezpiecznego dla ucznia wsparcia.

Doradztwo zawodowe w szkole podstawowej jest prowadzone w formie grupowej i indywidualnej. Ze względu na obecną sytuację pandemiczną, doradztwo zawodowe odbywa się jednak zdalnie. Myślę, że indywidualna rozmowa doradcza może być obecnie trudniejsza do przeprowadzenia niż w warunkach stacjonarnych. O tym więcej w niniejszym artykule.