W szkole podstawowej mówi się o wyborze szkoły ponadpodstawowej, zawodu. Wszystkie działania są ukierunkowane na udzielenie uczniom wsparcia podczas podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych. Jeśli mówi się o rynku pracy, pracodawcach to raczej pod kątem uwzględniania różnych informacji przydatnych w planowaniu przyszłości zawodowej. Nie porusza się tematów związanych z funkcjonowaniem w charakterze pracownika czy z działaniami, które warto podjąć, gdy już zdobędzie się zatrudnienie na danym stanowisku pracy. Co oznacza kierowanie własnym rozwojem zawodowym w miejscu pracy?

Na rozwój zawodowy człowieka składa się wiele różnych wydarzeń, sytuacji, uwarunkowań. Niektóre z nich działają jak katapulta albo trampolina, inne zaś powodują zatrzymanie, potrzebę powtórnego przeanalizowania wszystkiego albo też dynamiczny zwrot akcji. Pojawiają się często jak nieprzewidywalne sytuacje, które stawiają przed człowiekiem nowe wymagania oraz konieczność zastosowania konkretnych umiejętności i zupełnie innych, dotąd nieznanych rozwiązań. W zależności od wieku i etapu w życiu zawodowym może to mieć dla człowieka różne znaczenie. Czy da się wymienić wszystkie czynniki, które mają wpływ na rozwój zawodowy człowieka? Co pobudza, a co osłabia rozwój zawodowy jednostki? Czy znajomość tych zagadnień stanowi gotową receptę na sukces zawodowy?

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas I-III. Cel ogólny: przygotowanie do poznania zawodów artystycznych – artysta malarz. Cele szczegółowe, uczeń: podaje przykłady zawodów artystycznych wykonywanych przez ludzi ze swego otoczenia, opisuje czynności charakterystyczne dla zawodu malarza, poznaje podstawowe pojęcia związane z zawodem malarza. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca plastyczna. Środki dydaktyczne: dla klas III: Malarz (załącznik nr 1a – dla każdej z grup), dla klas II–III: Atrybuty malarza (załącznik nr 1b – każdego ucznia), Malarz – Wierszolandia, film dostępny: https://www.youtube.com/watch?v=WGEjVFAZmqA [dostęp: 12.12.2020], rzutnik, komputer, klej, papier kartonowy – dla każdego ucznia, nożyczki2, mazaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas I-III. Cel ogólny: przygotowanie uczniów do podawania nazw zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisywania podstawowej specyfiki pracy w wybranych zawodach. Cele szczegółowe, uczeń: wymienia przykładowe zawody spotykane w jego otoczeniu, potrafi wskazać czynności zawodowe wykonywane przez przedstawicieli wybranych zawodów. Metody pracy: gra, praca zespołowa, praca grupowa, dywanik pomysłów, dyskusja. Środki dydaktyczne: Zawodowy Piotruś5 (załącznik nr 1 – jeden komplet kart do gry dla każdej grupy), Zasady gry „Zawodowy Piotruś” (załącznik nr 2 do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl), flipchart, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Karta pracy dla uczniów klas IV-VI. Cel ogólny: określanie własnych zainteresowań, mocnych stron i uzdolnień. Cele szczegółowe, uczeń: opisuje swoje zainteresowania, mocne strony i uzdolnienia, wyjaśnia znaczenie zainteresowań i uzdolnień w planowaniu przyszłości, wskazuje swoje zainteresowania i zdolności oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia, podejmuje próbę zaplanowania rozwoju swoich mocnych stron. Metody pracy: dyskusja kierowana, autorefleksja, prezentacja. Środki dydaktyczne: Rozwój nie idzie na kwarantannę! (załącznik nr 1 po jednym egzemplarzu dla ucznia), przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas I-III. Cel ogólny: przygotowanie do poznawania zawodów ze swego otoczenia oraz specyfiki pracy w tych zawodach. Cele szczegółowe, uczeń: podaje przykłady zawodów wykonywanych przez ludzi ze swego otoczenia, opisuje czynności charakterystyczne dla wybranych zawodów, wymienia narzędzia, atrybuty pracy w omawianych zawodach. Metody pracy: rozmowa kierowana, ekspresja plastyczna, prezentacja. Środki dydaktyczne: Wszędzie widzę… (załącznik nr 1 – po jednym egzemplarzu dla każdego ucznia), kredki, przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas IV-VI. Cel ogólny: przygotowanie uczniów do posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny. Cele szczegółowe, uczeń: wskazuje przybory i narzędzia używane w pracy przez przedstawicieli wybranych zawodów, wybiera przybory, narzędzia, którymi potrafi się posługiwać, wymyśla zastosowanie określonych przyborów, narzędzi w sposób twórczy. Metody pracy: krzyżówka, praca indywidualna, ćwiczenie, dyskusja. Środki dydaktyczne: Kto tego używa? (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), flipchart, kartki A4 – jedna dla każdej grupy, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII. Cel ogólny: przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji dotyczącej dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe, uczeń: identyfikuje czynniki ważne przy wyborze szkoły i planowaniu kariery, określa swoje plany edukacyjno-zawodowe, konfrontuje plany edukacyjno-zawodowe ze swoimi zasobami. Metody pracy: praca w grupach, gorące krzesło, autorefleksja. Środki dydaktyczne: duże arkusze papieru (po jednym dla każdej 4–5-osobowej grupy), markery. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII.  Cel ogólny: identyfikowanie osób i instytucji wspomagających planowanie kariery i wyjaśnianie, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy. Cele szczegółowe, uczeń: podaje przykłady instytucji, które udzielają pomocy w planowaniu kariery zawodowej, wskazuje sytuacje, w których można skorzystać z pomocy w tych instytucjach. Metody pracy: gra dydaktyczna, praca w grupach, quiz, dyskusja. Środki dydaktyczne: Wizytówki ekspertów (załącznik nr 1 – po jednym egzemplarzu dla każdego eksperta), Quiz – pytania i odpowiedzi (załącznik nr 2 – po jednym egzemplarzu dla każdego eksperta i jeden dla nauczyciela), dużo małych karteczek (około dwa razy więcej niż uczniów w klasie), nożyczki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII.  Cel ogólny: przygotowanie uczniów do określania celów i planów edukacyjno zawodowych, uwzględniając własne zasoby. Cele szczegółowe, uczeń: wymienia swoje zasoby, określa własne cele i plany edukacyjno-zawodowe. Metody pracy: case study, praca indywidualna, praca w grupach, ćwiczenie, zdanie niedokończone, dyskusja. Środki dydaktyczne: Co ma zrobić Jacek? (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla każdej grupy), Moje zasoby, cele i plany (załącznik nr 2 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), kartki A4 – jedna dla każdej grupy, flipchart, pisaki, długopisy. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas I-III. Cel ogólny: wymienianie różnych grup zawodów, podawanie przykładów zawodów dla tych grup, opisywanie różnych dróg dojścia do nich. Cele: szczegółowe, uczeń: poznaje różne zawody, podaje przykładowe miejsca pracy w tych zawodach, opisuje specyfikę pracy w tych zawodach i różne drogi dochodzenia do tych zawodów. Metody pracy: praca w grupach, wykreślanka, rebus, dyskusja kierowana. Środki dydaktyczne: Zawodowe łamanie głowy (załącznik nr 1 – po jednym egzemplarzu dla każdej grupy), przybory do pisania. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII.  Cel ogólny: przygotowanie uczniów do rozpoznawania swoich możliwości i ograniczeń w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględniania ich w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe, uczeń: wskazuje przykładowe zadania zawodowe przypisane do wybranego zawodu, potrafi wymienić swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania wybranych zadań zawodowych, umie określić znaczenie wiedzy o własnych możliwościach i ograniczeniach w kontekście planów edukacyjno-zawodowych. Metody pracy: praca indywidualna, praca zespołowa, ćwiczenie, dyskusja. Środki dydaktyczne19: Możliwości, ograniczenia – przykładowe definicje (załącznik nr 1 – jeden egzemplarz dla prowadzącego), Moje możliwości i ograniczenia (załącznik nr 2 – jeden egzemplarz dla każdego ucznia), kartki A4 – jedna dla każdego ucznia, flipchart, pisaki, długopisy. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII.  Cel ogólny: analiza pojęć związanych z umiejętnościami miękkimi. Cele szczegółowe: zdefiniowanie wybranych umiejętności miękkich, prezentacja własnych definicji wybranych umiejętności miękkich, budowa słownika wybranych nazw umiejętności miękkich. Metody pracy: praca grupowa, praca indywidualna, prezentacja na forum (również w nauczaniu zdalnym). Środki dydaktyczne: komputer, tablet lub telefon z przeglądarką internetową z dostępem do Internetu – dla każdego ucznia, poczta e-mailowa, Jaka to według Ciebie umiejętność? (załącznik 1a grupa 1), Jaka to według Ciebie umiejętność? (załącznik 1b grupa 2). Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII.  Cel ogólny: przygotowanie uczniów do autoprezentacji. Cele szczegółowe, uczeń: zapoznanie ze strukturą autoprezentacji, zapoznanie ze sposobami przekazywania informacji – zasadą 3P. Metody pracy: praca indywidualna, praca w grupach, wykład. Środki dydaktyczne: kartka A4 – dla każdej grupy, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII.  Cel ogólny: poszerzenie wiedzy o zawodach. Cele szczegółowe, uczeń: rozwija swoją kreatywność, podaje przykłady zawodów w powiązaniu z cechami osobowości, wymienia przykład swoich cech, które mogą się przydać w życiu zawodowym. Metody pracy: burza mózgów, praca w zespołach – pantomima. Środki dydaktyczne: jakiś przedmiot do przerzucania w kręgu, np. mała miękka piłeczka. rekwizyty, które stanowią elementy wyposażenia sali oraz ewentualnie rzeczy osobiste uczestników (plecaki, części garderoby). Przewidywany czas realizacji: 60 minut.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII.  Cel ogólny: zapoznanie z matrycą Eisenhowera. Cele szczegółowe, uczeń: opisuje, czym jest matryca Eisenhowera, podaje przykłady swoich aktywności z każdej ćwiartki, wskazuje, które z nich może zoptymalizować w procesie planowania. Metody pracy: burza mózgów, praca indywidualna, dyskusja grupowa. Środki dydaktyczne: tablica, kreda, długopisy, pisaki 4 duże arkusze papieru (np. z flipcharta), guma trenerska lub taśma malarska (do powieszenia na ścianach), Moja matryca zarządzania czasem (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia do pobrania ze strony www.doradztwoszkolne.pl, wariant: udostępnienie załącznika na rzutniku multimedialnym, a uczniowie zapisują odpowiedzi na kartkach A4). Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz zebrania z rodzicami. Cel ogólny: diagnoza potrzeb rodziców w realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. Cele szczegółowe, rodzic: określa swoje potrzeby w zakresie realizacji WSDZ, podaje korzyści z zaangażowania rodziców w tworzenie WSDZ. Metody pracy: burza mózgów, praca w zespołach – plakat, dyskusja. Środki dydaktyczne: kartki A4, długopisy, duże arkusze papieru, grube pisaki w różnych kolorach, guma trenerska lub taśma malarska do przymocowania plakatów na ścianie. Przewidywany czas realizacji: 45 minut.

Scenariusz rady pedagogicznej. Cel ogólny: zapoznanie nauczycieli z jedną z metod pracy w zakresie mocnych stron. Cele szczegółowe: Uczestnik: dokonuje diagnozy swoich mocnych stron, dzieli się z innymi uczestnikami wybranymi mocnymi stronami i przykładami ich pozytywnego oddziaływania w pracy. Metody pracy: burza mózgów, praca indywidualna, praca w diadach, dyskusja. Środki dydaktyczne: flipchart, pisaki/tablica, kreda, długopisy, (załącznik nr 1 – dla każdego uczestnika). Przewidywany czas realizacji: 45 minut.