Doradztwo zawodowe w szkole przy współpracy z Branżowym Centrum Umiejętności

Współczesne doradztwo zawodowe w szkole realizowane jest w realiach tzw. świata VUCA. Akronim ten odnosi się do czterech cech otoczenia społeczno-gospodarczego: zmienności (Volatility), niepewności (Uncertainty), złożoności (Complexity) oraz niejednoznaczności (Ambiguity). Świat VUCA charakteryzuje się szybkim tempem zmian oraz trudnością
w przewidywaniu długofalowych skutków podejmowanych decyzji.

W takich warunkach uczniowie podejmują decyzje edukacyjno-zawodowe, które coraz rzadziej dotyczą jednego, stabilnego zawodu wykonywanego przez całe życie. Rozwój nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, automatyzacja procesów pracy, zmiany modeli biznesowych przedsiębiorstw w Polsce i za granicą, a także zmniejszająca się populacja osób w wieku produkcyjnym sprawiają, że planowanie kariery zawodowej staje się procesem wymagającym elastyczności, gotowości do uczenia się oraz umiejętności adaptacji.

Coraz częściej rzeczywistość rynku pracy opisywana jest także za pomocą koncepcji świata BANI, odnoszącej się do jego kruchości (Brittle), lękowości (Anxious), nieliniowości (Non-linear) oraz niezrozumiałości (Incomprehensible). W świecie BANI nawet niewielkie zmiany mogą prowadzić do nieproporcjonalnie dużych konsekwencji, a nadmiar informacji utrudnia zrozumienie procesów zachodzących w gospodarce. Dla młodych ludzi oznacza
to funkcjonowanie w warunkach ciągłej zmiany i braku jednoznacznych odpowiedzi dotyczących przyszłości zawodowej.

W tych uwarunkowaniach rola doradztwa zawodowego w szkole wykracza poza tradycyjne informowanie o zawodach i ścieżkach kształcenia. Coraz większego znaczenia nabiera współpraca szkoły z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w tym z Branżowymi Centrami Umiejętności.

Branżowe Centra Umiejętności (BCU) to nowoczesne ośrodki edukacyjno-szkoleniowe, których celem jest lepsze powiązanie systemu edukacji z potrzebami rynku pracy.
Ich działalność koncentruje się na konkretnych branżach i obejmuje rozwój kompetencji zawodowych, cyfrowych oraz kompetencji przyszłości uczniów, nauczycieli i osób dorosłych.

BCU powstają we współpracy szkół, uczelni, pracodawców oraz organizacji branżowych
i dysponują nowoczesną infrastrukturą oraz dostępem do ekspertów-praktyków.
Od września 2026 roku planowane jest wzmocnienie roli Branżowych Centrów Umiejętności, w tym rozszerzenie ich funkcji w obszarze współpracy ze szkołami oraz doradztwa edukacyjno-zawodowego.

Doradztwo zawodowe realizowane w szkole funkcjonuje w określonych ramach organizacyjnych. Ograniczona liczba godzin, duża liczebność grup uczniowskich oraz konieczność realizacji podstawy programowej sprawiają, że doradcy zawodowi nie zawsze mają możliwość bieżącego śledzenia zmian zachodzących w poszczególnych branżach.

Współpraca z Branżowymi Centrami Umiejętności pozwala uzupełnić te ograniczenia poprzez dostęp do aktualnej wiedzy, nowoczesnych technologii oraz specjalistycznych zasobów, których szkoła często nie jest w stanie zapewnić samodzielnie.

Nawiązanie współpracy z Branżowym Centrum Umiejętności nie musi być skomplikowane. Dobrym punktem wyjścia jest:

• rozpoznanie dostępnych BCU w regionie lub w branżach istotnych dla lokalnego rynku pracy,
• kontakt roboczy – rozmowa o potrzebach szkoły i możliwościach centrum,
• włączenie współpracy do programu doradztwa zawodowego, np. jako projekt semestralny lub cykl spotkań,
• zaangażowanie uczniów w działania praktyczne, takie jak warsztaty czy wizyty studyjne.

Doradca zawodowy pełni tu rolę koordynatora oraz osoby pomagającej uczniom łączyć zdobywane doświadczenia z refleksją nad własną ścieżką rozwoju.

Współpraca z Branżowym Centrum Umiejętności przynosi wymierne korzyści na wielu poziomach. Uczniowie zyskują dostęp do aktualnej wiedzy o zawodach i nowoczesnych technologiach, szkoła wzmacnia jakość realizowanego doradztwa zawodowego, a nauczyciele i doradcy zawodowi mają możliwość stałego aktualizowania kompetencji.

Przykładowo, udział uczniów w warsztatach organizowanych przez BCU z zakresu nowoczesnych technologii pozwala lepiej zrozumieć znaczenie kompetencji miękkich, umiejętności uczenia się i adaptacyjności w środowisku pracy wspieranym przez sztuczną inteligencję.

• Traktuj BCU jako partnera merytorycznego, a nie jednorazowego organizatora zajęć.
• Przygotuj uczniów przed wizytą w BCU i zaplanuj podsumowanie doświadczeń
  po zajęciach.
• Włącz współpracę z BCU do szkolnego programu doradztwa zawodowego,
  a nie tylko działań okazjonalnych.
• Wykorzystuj BCU także jako źródło aktualnej wiedzy o zawodach i trendach rynkowych.

Współczesne doradztwo zawodowe nie polega na wskazywaniu jednej, niezmiennej ścieżki kariery, lecz na przygotowaniu uczniów do funkcjonowania w świecie ciągłych zmian. Branżowe Centra Umiejętności stanowią cenne wsparcie dla szkół w realizacji tego zadania. Rozwijanie współpracy z BCU to inwestycja w jakość doradztwa zawodowego oraz lepsze przygotowanie młodych ludzi do wyzwań współczesnego rynku pracy.

Przeczytaj także:

Duże zmiany w doradztwie zawodowym w szkołach od września 2026 roku

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego – struktura i organizacja