Filmoteka doradcy zawodowego

Wykorzystując film na zajęciach z doradztwa, odwołujemy się do sfery poznawczej, intelektualnej, ale też emocjonalnej naszych odbiorców. O jego wyborze i sposobach wykorzystania w obszarze doradztwa decyduje nauczyciel, biorąc pod uwagę zarówno temat zajęć, cele edukacyjne, rodzaj prezentowanych materiałów, jak i wiek adresatów ich potrzeby i zainteresowania. Doradca w swojej pracy może sięgnąć po filmy(1):

• edukacyjne,
• fabularne,
• dokumentalne,
• zrealizowane przez uczniów.

Można też wykorzystać filmy reklamowe czy spoty akcji społecznych. Warto zadbać, aby wybór podyktowany był przydatnością w omawianiu konkretnych treści programowych i dobrze ilustrował poruszane zagadnienia.

Znaczenie ma też jego długość, zwłaszcza kiedy zależy nam na wykorzystaniu go podczas 45-minutowej lekcji. Bardzo istotne jest, że praca z filmem nie ogranicza się jedynie do jego prezentacji. Musimy zarezerwować czas nie tylko na wcześniejsze przygotowanie uczniów do projekcji, ale także omówienie go po obejrzeniu.

Należy też dobrze zastanowić się nad wyborem filmu lub jego fragmentu i odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

• Po co mi ten film?
• Dlaczego moi uczniowie powinni go obejrzeć?
• O czym chcę porozmawiać z nimi po obejrzeniu go?
• Czego się nauczą moi uczniowie?
• W jaki sposób może on wpłynąć na ich poglądy i postawy, patrzenie w przyszłość?
• Jak pracować z filmem na zajęciach z uczniami?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto starannie przygotować zajęcia i zrealizować je oraz zadbać o przejście przez kolejne kroki(2). Poniżej znajduje się schemat modelu zajęć z projekcją filmu (rys. 1).

Wprowadzenie do projekcji filmu odnosi się do odpowiedniego przygotowania uczniów do niej, odwołania się do ich doświadczeń, podanie uczniom przed projekcją wskazówek dotyczących tego, na co mają szczególnie zwrócić uwagę. Można też rozdać uczniom karty pracy zawierające wskazówki analityczno-interpretacyjne. Nauczyciel może prezentować film w całości lub fragmentami. Wówczas zatrzymuje projekcję w wybranych miejscach po to, aby zadać uczniom pytanie dotyczące przewidywania treści dalszej części filmu, przebiegu wydarzeń, istotnych treści filmu. Po filmie nauczyciel zbiera pierwsze wrażenia, a następnie wraz z uczniami go analizuje.

Analiza ta może odnosić się m.in. do(3):

• fabuły – nazwanie tematu, nazwanie problemu, identyfikowanie bohaterów, wskazanie najważniejszych faktów,

• problemu i procesu – rodzaj problemu, fazy itp.,

• postaci – m.in. pełnionych ról, motywacji zachowań, jego doświadczeń, potrzeb i wartości.

Propozycje ćwiczeń do pracy po obejrzeniu filmu:

• przygotowanie dialogu pomiędzy bohaterami filmu, np. w formie komiksu (storyboard),
• odegranie scenek,
• opowiedzenie zdarzeń z perspektywy wybranej postaci z filmu,
• przedstawienie treści filmu za pomocą dramy,
• napisanie dalszego ciągu historii lub opisanie losów wybranego bohatera,
• przygotowanie własnego filmu zainspirowanego tym obejrzanym,
• napisanie listu do bohatera,
• dyskusja i debata (np. panelowa, za i przeciw, akwarium),
• metoda śnieżnej kuli,
• wymyślanie innego zakończenia,
• przygotowywania prac plastycznych, np. plakatów, kolaży.

Można również zastosować pytania pogłębiające refleksję uczniów, np.: Jakich wyborów dokonał bohater? Czy są one dla ciebie zrozumiałe? Jak ty byś postąpił w takiej sytuacji? Czy doświadczyłeś podobnej sytuacji? Co cię szczególnie zaintrygowało, zainteresowało w filmie? Czego mogłeś się z niego nauczyć?

Dobrze przygotowane, zaplanowane i zrealizowane zajęcia z wykorzystaniem filmu przynoszą wiele korzyści. Można do nich zaliczyć m.in.:

zwiększenie atrakcyjności i skuteczności przekazu wiedzy, lepsze zapamiętywanie przekazywanych treści,

• budzenie zainteresowania ucznia tematem i rozwijanie zdolności refleksji nad nim,
• wspieranie procesu autorefleksji,
• modyfikowanie systemu przekonań,
• wykorzystanie medium, które jest bliskie uczniowi,
• uruchomienie wyobraźni,
• indywidualizacja perspektywy postrzegania danego tematu.

Jak widać, korzyści z wykorzystania filmu w pracy doradcy jest wiele. Sporo zagadnień z zakresu planowania kariery, wiedzy o zawodach, ścieżkach kształcenia można realizować, sięgając do materiałów filmowych. Zajrzyjmy więc do filmoteki doradcy zawodowego: co może się w niej znaleźć?

Co może znaleźć się w filmotece doradcy?

W filmotece doradcy zawodowego mogą się znaleźć filmy, które będą np. ciekawym wprowadzeniem w problematykę zajęć, przedmiotem interesujących dyskusji, źródłem refleksji lub doskonałym podsumowaniem lekcji.

W co zatem warto wzbogacić swój warsztat pracy? Propozycje z adresami stron znajdą Państwo pod artykułem.

Przedstawione propozycje mogą wzbogacić nasz warsztat pracy, ale też przyczynić się do naszego rozwoju zawodowego, choć nie stanowią oczywiście zamkniętej listy.

Warto, aby doradca zawodowy stale dbał o poszerzanie katalogu w swojej filmotece i jednocześnie pamiętał, że trafnie dobrane i interesująco przedstawione tematy z wykorzystaniem filmu pomogą mu osiągnąć cele edukacyjne, ale nigdy go nie zastąpią.

1. H. Dołęga-Herzog, M. Rosalska, Wykorzystanie metod kreatywnych w przygotowaniu uczniów do wyboru zawodu. Propozycje rozwiązań metodycznych, Warszawa 2014, s. 65.

2. M. Hajdukiewicz, S. Żmijewska-Kwiręg (red.), Scenariusze zajęć i materiały pomocnicze dla nauczycieli. Filmotekaszkolna , Warszawa 2010, s. 14, źródło: https://filmotekaszkolna.pl/files/Filmoteka_Szkolna_-_materiay_pomocnicze.pdf [dostęp: 05.03.2021].

3. M. Rosalska, Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego, Warszawa 2014, s. 143–144.