Renata Maciejczyk

Publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne zobowiązane są udzielać pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu dzieciom i młodzieży. Współpraca doradcy zawodowego z poradnią psychologiczno-pedagogiczną ma na celu przede wszystkim odpowiednią diagnozę ucznia wchodzącego na rynek edukacyjno-zawodowy. W roku szkolnym 2018/2019 w samych tylko szkołach podstawowych kształciło się 116 tysięcy uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, co stanowi 3,8% ogólnej zbiorowości uczniów na tym poziomie edukacji.

Kreatywność często przypisywana jest posiadanemu talentowi. Kreatywność jest zatem stylem myślenia i działania, który charakteryzuje zestawianie ze sobą nieoczywistych rzeczy. Doradca zawodowy może stosować techniki kreatywne w pracy z uczniem. Postawa kreatywna jest sposobem na życie, którym powinien kierować się każdy z nas na rynku edukacyjno-zawodowym. Najważniejszym zadaniem doradcy zawodowego, nauczyciela przedmiotowego czy wychowawcy jest nauczenie takiej postawy, przedstawienie płynących z niej korzyści oraz poszerzenie horyzontów uczniów.

Zaleca się, aby do programu doradztwa zawodowego w szkole włączyć działania doradcze, które nie są bezpośrednio związane z prowadzeniem zajęć. Działania doradcze realizowane w szkole, niezwiązane z prowadzeniem zajęć mogą być skierowane zarówno do uczniów, ich rodziców, jak i do wychowawców i nauczycieli przedmiotowych. Doradca zawodowy powinien również wsłuchiwać się w głosy nauczycieli. Ważne jest, aby nabyta wiedza teoretyczna czy też pewne wyobrażenia zostały odpowiednio zweryfikowane w praktyce.

Publiczne przedszkola, szkoły podstawowe oraz ponadpodstawowe są zobowiązane udzielać uczniom, ich rodzicom oraz nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Uczniowie mogą potrzebować takiej pomocy z różnych powodów. Doradca zawodowy nie musi być psychologiem! Nawet ustawodawca nie oczekuje, że doradca nim będzie. Jaką więc rolę może odegrać doradca w kontekście pomocy psychologiczno-pedagogicznej?

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII. Cel ogólny: poznanie zawodów, które odpowiadają kompetencjom ucznia. Cele szczegółowe: zawężenie możliwości wykonywanych zawodów przez posiadane kompetencje. Uczeń: ocenia samodzielnie swoje predyspozycje, ocenia samodzielnie swoje kompetencje, podejmuje decyzję, który zawód jest dla niego najbardziej odpowiedni, żeby zdobyć o nim jak najwięcej dodatkowych informacji.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII. Cel ogólny: pogłębianie analizy własnych zasobów, indywidualna ocena własnego zadowolenia oraz kompetencji. Cele szczegółowe, uczeń: ocenia stopień ważności i zaangażowania w poszczególne aspekty życia, określa, jaki stopień ważności i zaangażowania w poszczególne aspekty życia chciałby osiągnąć, ocenia samodzielnie swoje kompetencje, podejmuje decyzję, które kompetencje są kluczowe dla jego dalszej kariery edukacyjno-zawodowej.

Karta pracy przeznaczona dla uczniów klas IV-VI. Cel: przekazanie przez ucznia innym swoich zainteresowań.

Scenariusz zajęć przeznaczony dla uczniów klas VII-VIII. Cel ogólny: określenie kosztów wynikających z wartości i potrzeb. Cele szczegółowe: indywidualna ocena własnych wartości oraz przewidywanych potrzeb w przyszłości. Uczeń: określa własne wartości, określa własne potrzeby, szacuje koszty życia, które chciałby prowadzić.

Obecnie wykształcenie na poziomie średnim, a często i wyższym nie wystarcza do tego, aby być konkurencyjnym na rynku pracy. Coraz bardziej liczą się chęci do pracy czy nauki, zaangażowanie oraz kompetencje miękkie. Na czym polega uczenie się przez całe życie?

Warto mieć pewien plan na życie. Indywidualny plan działania w kontekście dalszej ścieżki edukacyjno- zawodowej warto zacząć tworzyć na jak najwcześniejszym etapie tej drogi. Najważniejsze, aby plan był realny do zrealizowania.