Magia pomagania – wolontariat w kontekście doradztwa zawodowego

Pojęcie wolontariatu pochodzi z łacińskiego słowa voluntarius i oznacza „dobrowolny”. Wolontariat oznacza „bezinteresowną pracę na rzecz innych ludzi, którzy potrzebują pomocy, wykonywana jest w czasie wolnym, a intencje płyną «prosto z serca »[1]. Gawroński podkreśla trzy główne cechy wolontariatu[2]:

• silny altruizm,
• bezpośredniość,
• systematyczność.

Poszukując nowych doświadczeń, nie tylko zawodowych, warto pokierować młodego człowieka na drogę wolontariatu. Oczywiście decyzja o niesieniu pomocy powinna być, co do zasady, dobrowolna, ale często uczniowie nie mają rozeznania w możliwościach wspierania potrzebujących (np. w domach seniora, pomocy społecznej, na oddziałach szpitalnych dla dzieci, w świetlicach itd.), a także nie wiedzą, jakie korzyści (w wymiarze duchowym, emocjonalnym, ale także zawodowym) mogą wynikać z powyższych działań.

Edukacja pozaformalna jest to sposób zdobywania wiedzy i doświadczenia przy udziale uczeń – nauczyciel (facylitator), w którym zakłada się partnerską relację i opiera się na całkowitej dobrowolności. W przeciwieństwie do edukacji formalnej nauczyciel czy osoba prowadząca pełnią funkcję wspierającą. Nauka odbywa się w czasie wolnym od szkoły, a nacisk kładzie się na samodzielność i kreatywność ucznia.

Wolontariat, udział w działaniach różnych organizacji pozarządowych itp. doskonale spełniają warunki i kryteria edukacji pozaformalnej. Co ciekawe, młodzi ludzie, będąc wolontariuszami mogą sami pełnić rolę „nauczyciela” w stosunku do dzieci młodszych, np. prowadząc zajęcia plastyczne w świetlicy socjoterapeutycznej. Istnieją także takie programy[3], w ramach których organizowane są wyjazdy, staże, szkolenia zagraniczne, wymiana młodzieży. Pozwala to na rozwijanie wielu kompetencji kluczowych, takich jak konieczność komunikowania się w języku obcym, kompetencje informatyczne czy umiejętność nawiązywania międzykulturowych kontaktów społecznych. Należy jednak pamiętać, że aby zostać wolontariuszem, uczeń musi mieć ukończone 13 lat i przedstawić zgodę rodziców.

Działania na rzecz innych ludzi podejmowane bez oczekiwania za nie wynagrodzenia mogą wpływać korzystnie na wiele sfer i rozwijać umiejętności i kompetencje, w tym społeczne. Udział w wolontariacie może:

• pozwolić młodemu człowiekowi nabyć pierwsze doświadczenia zawodowe (często osoby biorące udział w projektach, zajmują się redagowaniem gazetek, ulotek, artykułów na stronie internetowej itp.),
• stworzyć szansę na udział w szkoleniach i kursach,
• pozwolić uczniowi na poszukiwanie swojej ścieżki zawodowej w różnych miejscach,
• korzystnie wpłynąć na rozwój umiejętności pracy w zespole,
• przygotować ucznia do udziału w rozmowie kwalifikacyjnej,
• wzmocnić poczucie wartości poprzez zdobywanie doświadczenia,
• pozwolić uczniowi nawiązać i podtrzymywać kontakty społeczne, w tym często także zawodowe,
• przygotować ucznia do adaptacji do nowych warunków pracy,
• sprawić, że uczeń poczuje się spełniony,
• spowodować wzrost poczucia sprawstwa,
• rozwijać umiejętność zarządzania czasem,
• uświadamiać młodemu człowiekowi, jakie ma predyspozycje zawodowe, co lubi, a co go nie interesuje w kontekście pracy zawodowej,
• dawać możliwość „doświadczania” różnych zajęć, od etapu przygotowawczego do produktu czy usługi finalnej.

Warto, aby doradca zawodowy posiadał wiedzę, gdzie oprócz koła wolontariackiego w szkole młody człowiek może znaleźć „swoje” miejsce. Oto kilka miejsc, gdzie warto pokierować ucznia:

• Centrum Wolontariatu,
• Polska Akcja Humanitarna,
• schroniska dla zwierząt,
• akcja Szlachetna Paczka,
• fundacje,
• stowarzyszenia,
• związki wyznaniowe,
• organy administracji publicznej,
• podmioty lecznicze (tutaj może zdarzyć się sytuacja, że będą brane pod uwagę inne dodatkowe kryteria).

Lista nie jest zamknięta i warto poszukać lokalnie miejsc, które oferują młodym ludziom nabycie doświadczenia, realizując dewizę „łączyć przyjemne z pożytecznym”.