Marzenna Czarnocka

Samo sformułowanie strategicznych działań szkoły w programie wychowawczo-profilaktycznym nie gwarantuje ich skuteczności. Podobnie jak wyniki nauczania, efekty procesu wychowania i podejmowanych działań profilaktycznych muszą być poddawane ocenie oraz, w miarę potrzeby, modyfikacji – tak, by odpowiadały na rzeczywiste potrzeby osób, do których są kierowane. Ewaluacja programu wychowawczo-profilaktycznego powinna być prowadzona z uwzględnieniem specyfiki zdiagnozowanych problemów, wcześniejszych doświadczeń oraz zasobów konkretnej szkoły. Ważne jest, aby była to praca zespołowa, angażująca wszystkich nauczycieli i innych pracowników szkoły, a także w miarę możliwości rodziców i uczniów. Tylko wtedy można uzyskać pełen obraz funkcjonowania programu i jego rzeczywistego wpływu na społeczność szkolną. Z artykułu dowiesz się m.in.: Jakie są najważniejsze elementy skutecznej ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego w szkole? W jaki sposób ewaluacja może przyczynić się do podnoszenia jakości pracy szkoły? Jakie korzyści płyną z zespołowego podejścia do planowania i przeprowadzania ewaluacji? Jakie są najważniejsze zadania zespołu ewaluacyjnego i jak powinien on funkcjonować? Jakie role i obowiązki powinien mieć dyrektor w procesie ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego? Jak skutecznie zaplanować i przeprowadzić ewaluację programu? Jak wykorzystać wyniki ewaluacji do doskonalenia działań wychowawczo-profilaktycznych? Jakie są najlepsze praktyki w zakresie angażowania różnych pracowników szkoły w proces ewaluacji? Jaką rolę mogą odgrywać osoby zewnętrzne, takie jak konsultanci, w procesie ewaluacji? Jakie są kluczowe aspekty dobrej organizacji pracy zespołu ewaluacyjnego?

W ostatnich latach można zaobserwować zwiększoną liczbę dostarczanych do szkół zaświadczeń od lekarzy psychiatrów i psychologów, w których zawarte są zalecenia do pracy z uczniem z depresją. Nauczyciele i dyrektorzy mają wątpliwości, czy na takiej podstawie należy opracować dostosowania edukacyjne. W artykule wyjaśniamy, dlaczego dostosowanie wymagań edukacyjnych ze zdiagnozowaną depresją nie powinno być uzależnione od dostarczenia opinii lub orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Wskazujemy, jakie kroki podjąć, aby wdrożyć zalecenia specjalisty spoza systemu oświaty. Z artykułu dowiesz się m.in.: Czy zaświadczenie lekarskie o depresji zobowiązuje szkołę do dostosowania wymagań edukacyjnych? Czy szkoła może wdrożyć pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla ucznia z depresją bez opinii poradni? Jakie kroki powinna podjąć szkoła, aby uwzględnić zalecenia specjalisty spoza systemu oświaty?

Przepisy nie określają, ile spotkań i jak często powinien organizować przewodniczący zespołu psychologiczno-pedagogicznego. Forma i częstotliwość spotkań powinny wynikać z planu pracy zespołu. Sprawdź, jak zorganizować i udokumentować pracę zespołu zgodnie z przepisami i dobrą praktyką. Z artykułu dowiesz się m.in.: Czy przewodniczący zespołu musi organizować formalne zebrania zespołu? Ile spotkań zespołu powinno się odbywać w ciągu roku szkolnego? Jak należy dokumentować pracę zespołu? Czy konsultacje specjalistów mogą zastąpić formalne zebrania? Jakie elementy powinien zawierać protokół ze spotkania zespołu?

Jednym z najczęściej zadawanym pytań dotyczącym zatrudnienia tzw. nauczyciela wspomagającego jest pytanie o minimalny i maksymalny wymiar wsparcia udzielanego uczniowi przez tego nauczyciela. W artykule wyjaśniamy, ile godzin z uczniem dyrektor powinien przydzielić nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej, zatrudnionemu w celu współorganizowaniu kształcenia w klasie ogólnodostępnej. Odpowiadamy również na pytanie, czy wymiar pracy nauczyciela wspomagającego musi być równy liczbie godzin lekcyjnych ucznia z orzeczeniem. Z artykułu dowiesz się m.in.: Czy przepisy określają wymiar godzin wsparcia udzielanego przez dodatkowo zatrudnionego nauczyciela? Ile godzin z nauczycielem wspomagającym powinien realizować uczeń? Kto decyduje o tym, ile godzin nauczyciel wspomagający będzie pracował z uczniem? Czy nauczyciel wspomagający może być z uczniem na każdej lekcji?

Pytanie: Czy treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego muszą być realizowane także w trakcie zajęć rewalidacji z uczniami z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego w klasach I–VIII? Czy plany pracy nauczycieli muszą być podpisane własnoręcznie, czy wystarczy wydruk bez podpisu, również elektronicznego (np. program nauczania uwzględniający treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego)?

Pytanie: Co należy wpisać w IPET w punkcie VII – zajęcia z doradztwa zawodowego (w przypadku ucznia klas VII i VIII szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia)? Czy dla ucznia klasy IV należy wpisać informację, że zajęcia będą realizowane w VII i VIII klasie w wymiarze po 10 godzin? Czy, jeżeli tworzymy IPET dla ucznia z klasy IV, to wpisać „nie dotyczy”, a gdy będzie on w klasie VII, wprowadzić modyfikację?

Nauczyciel specjalista – psycholog, pedagog, logopeda, terapeuta pedagogiczny – dokumentuje swoją pracę w dwóch dziennikach. Dowiedz się, czym różni się dziennik specjalisty od dziennika innych zajęć. Sprawdź, jak poprawnie dokumentować działania pedagoga, psychologa, logopedy czy terapeuty w szkole. Poznaj praktyczne wskazówki i przykłady zapisów. Z artykułu dowiesz się m.in.: Dlaczego nauczyciel specjalista powinien prowadzić dwa różne dzienniki? Jakie działania zapisuje się w dzienniku specjalisty, a jakie w dzienniku innych zajęć? Czy te same zajęcia trzeba wpisać do obu dzienników? Jak mogą wyglądać przykładowe wpisy w dzienniku specjalisty i dzienniku innych zajęć? Jak nie popełnić błędu przy dokumentowaniu zajęć indywidualnych i grupowych?

Prowadząc dokumentację związaną z realizację zindywidualizowanej ścieżki, należy stosować zasady ogólne dotyczące dokumentacji przebiegu nauczania. W tym zakresie nie przewidziano bowiem żadnych specyficznych rozwiązań. Nie należy jednak zapominać o konieczności powiadomienia rodziców ucznia o wyborze takiej ścieżki. Z artykułu dowiesz się m.in.: Jak prowadzić dokumentację związaną z realizację zindywidualizowanej ścieżki kształcenia? Jakich informacji udzielić rodzicom ucznia objętego zindywidualizowaną ścieżką kształcenia?

Analizując zakres obowiązków tzw. nauczycieli wspomagających trudno jest wskazać jednoznacznie, jakie konkretnie zadania należy mu powierzyć. Kluczowe jest bowiem ustalenie zasad współpracy z nauczycielem prowadzącym. Dowiedz się, czy nauczyciel wspomagający musi znać podstawę programową wszystkich zajęć oraz czy można nałożyć na niego obowiązek układania sprawdzianów dla uczniów z orzeczeniami.  Z artykułu dowiesz się m.in.: Czy nauczyciel wspomagający musi znać dokładnie całą podstawę programową? Jakie są główne obowiązki nauczyciela wspomagającego zgodnie z przepisami prawa? Jak powinno wyglądać ustalanie zasad współpracy między nauczycielami prowadzącymi zajęcia a nauczycielem wspomagającym? Czy nauczyciel wspomagający może przygotowywać i układać sprawdziany dla uczniów z orzeczeniem?

Nie wszystkie kursy kwalifikacyjne dla nauczycieli umożliwiają zdobycie dodatkowych kwalifikacji. Przed decyzją o uczestnictwie w takim kursie należy dokładnie sprawdzić, czy spełnia on kryteria w rozumieniu przepisów w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. W większości przypadków tak nie będzie, a nauczyciel mimo poniesienia kosztów oraz poświęcenia czasu – nie nabędzie formalnych kwalifikacji do zajmowania określonego stanowiska. Z artykułu dowiesz się m.in.: Które kursy kwalifikacyjne umożliwiają nabycie kwalifikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli? Jakie warunki muszą spełniać kursy kwalifikacyjne, aby dawały uprawnienia do zajmowania danego stanowiska? Czy nadal są organizowane kursy kwalifikacyjne nadające uprawnienia w zakresie pedagogiki specjalnej?