Ustawa Kamilka a spotkania z przedstawicielami zawodów w ramach zajęć doradztwa zawodowego w szkole podstawowej

Na lekcję z doradztwa zawodowego nauczyciele doradcy nierzadko zapraszają przedstawicieli różnych zawodów. Realny kontakt z praktykami pomaga uczniom zweryfikować wyobrażenia o pracy, poznać ścieżki kształcenia i zrozumieć, jakich kompetencji i dlaczego właśnie tych oczekuje rynek. W jaki sposób nauczyciel musi zweryfikować zapraszanego do szkoły gościa, aby jego obecność była zgodna z wytycznymi wskazanymi w tzw. Ustawie Kamilka? Czy nauczyciel powinien każdorazowo uzyskać zgodę rodziców na takie spotkanie?

Z artykułu dowiesz się:

Jakie przepisy regulują zasady organizacji warsztatów z udziałem pracowników w ramach doradztwa zawodowego w szkole?
Czy doradca zawodowy musi weryfikować niekaralność osób wizytujących u uczniów podczas zajęć z doradztwa zawodowego?
Czy doradca zawodowy powinien zapytać rodziców uczniów o zgodę na organizację spotkania z danym przedstawicielem zawodu?

Czym jest tzw. Ustawa Kamilka?

Tzw. Ustawa Kamilka, a formalnie nowelizacja ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, weszła w życie 15 lutego 2024 roku. Impulsem do jej powstania była tragiczna śmierć 8-letniego Kamilka z Częstochowy. Celem ustawy jest wzmocnienie ochrony dzieci przed krzywdzeniem poprzez wprowadzenie standardów ochrony małoletnich, obowiązek weryfikacji niekaralności osób pracujących z dziećmi oraz zmiany w sposobie postępowania sądowego w sprawach dotyczących nieletnich.

Czy konieczne jest zaświadczenie o niekaralności gościa, który na zaproszenie nauczyciela odwiedza uczniów w szkole?

Nowelizacja tzw. ustawy Kamilka, która 5.08.2025 roku została przyjęta przez Sejm, zakładała, że nie tylko rodzice uczniów nie muszą być dodatkowo sprawdzani w rejestrach – wystarczą ich oświadczenia o niekaralności. Zaświadczenia o niekaralności z KRK miały nie być wymagane od gości zapraszanych na zajęcia szkolne, o ile uczestniczy w nich nauczyciel. Zmiany te nie weszły jednak w życie z uwagi na weto Prezydenta. Czy zatem w obecnym stanie prawnym nadal istnieje obowiązek weryfikacji niekaralności osób wskazanych w pytaniu?

Uzasadnienie

W myśl art. 21 ust. 1 – 3 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (dalej u.p.z.p.t.s) przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi na pracodawcy lub innym organizatorze takiej działalności oraz na osobie, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności pracodawca lub inny organizator uzyskuje informacje, czy dane w/w osoby, są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.

Wzmiankowany wyżej przepis nie dotyczy wszelkich osób mających jakikolwiek, nawet przypadkowy kontakt z małoletnimi, ale osób, które działają z małoletnimi w ramach jednego rodzaju działalności z wymienionych w treści art. 21 ust.1 u.p.z.p.t.s. W przypadku szkoły będzie to przede wszystkim działalność edukacyjna, wychowawcza i opiekuńcza. Jeżeli zatrudniana w szkole osoba będzie działać w ramach swych obowiązków w tym zakresie (tj. zajęć z małoletnim, opieki i ich nadzorowania) to podlega sprawdzeniu w Rejestrze oraz obowiązkowi złożenia zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Osoby uczestniczące czynnie w zajęciach lekcyjnych, np. przedstawiciele różnych zawodów, niewątpliwie są dopuszczani do działalności z zakresu edukacji. Przedstawiają bowiem aspekty wykonywania swojej pracy, przez co przekazują wiedzę uczniom. W obecnym stanie prawnym przepisy nie wyłączają z obowiązków weryfikacyjnych osób, które dopuszczane są do działalności, o której mowa w art. 21 ust.1 u.p.z.p.t.s. sporadycznie czy wręcz jednorazowo. W opisywanym przypadku konieczna jest więc weryfikacja niekaralności przedstawicieli zawodów zapraszanych do szkoły polegająca na:

żądaniu zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego,
sprawdzeniu takiej osoby w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.

Weryfikacja przed spotkaniem z przedstawicielem zawodu – podsumowanie

Obowiązki weryfikacji wynikające z przepisów o ochronie małoletnich nie dotyczą wszelkich osób mających jakikolwiek, nawet przypadkowy kontakt z małoletnimi, ale osób, które działają z małoletnimi w ramach jednej z rodzaju aktywności zawodowej wymienionej w treści art. 22 ust.1 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Nie ma natomiast potrzeby uzyskiwania zgody rodziców na zaproszenie przedstawicieli zawodów na lekcje z doradztwa zawodowego. Żaden przepis powszechnie obowiązującego prawa nie przewiduje bowiem obowiązku uzyskiwania zgody rodziców na działalność edukacyjną, w tym zaproszenie osób z zewnątrz.

Przeczytaj także:

Organizacja zajęć z doradztwa zawodowego w terenie

Chcemy się spotkać z… Scenariusz zajęć z rodzicami uczniów klas VIII

Jak nawiązać kontakt z pracodawcami? Wskazówki dla szkolnych doradców zawodowych

Rola wychowawców i nauczycieli przedmiotów w realizacji WSDZ

Autor: Łukasz Zygmunt, Michał Kowalski