Czy doradca zawodowy może być coachem?

Termin coaching w bezpośrednim tłumaczeniu oznacza korepetycje, trenowanie. Jest to technika rozwojowa wykorzystywana w pracy z klientem. Polega na osiąganiu wyznaczonego celu poprzez rozwijanie kompetencji, np. biznesowych, czy umiejętności zarządzania czasem. Czy i w jaki sposób doradca zawodowy powinien korzystać z technik coachingowych?

Praca coacha polega przede wszystkim na skupieniu się na zasobach klienta. Może być to motywacja, zaangażowanie czy umiejętności. Co ważne, praca coachingowa dotyczy tylko teraźniejszości i przyszłości, bez zagłębiania się w przeszłość.

Relacja między osobą prowadzącą coaching a klientem powinna być przede wszystkim partnerska. Pomaga w identyfikacji sytuacji trudnej, poszukując rozwiązania w dostępnych zasobach.

W zależności od celu spotkania wyróżnia się wiele rodzajów coachingu (rys. 1).

W kontekście doradztwa zawodowego warto wyjaśnić, czym zajmuje się coaching zawodowy, który mylnie może być rozumiany jako doradztwo zawodowe, poradnictwo kariery. Coaching kariery skupia się przede wszystkim na przygotowaniu pracownika do awansu, wsparcia nowo zatrudnionego w firmie. Nie jest wsparciem w poszukiwaniu miejsca na rynku pracy, lecz ma pomóc w miejscu pracy.

A czym coaching nie jest?

• terapią – tym zajmuje się psycholog (terapeuta);
• mentoringiem – coach poszukuje narzędzi podczas bieżącej pracy z klientem, nie wykorzystuje gotowych rozwiązań;
• konsultingiem – coach nie udziela porad;
• doradztwem zawodowym.

Warto teraz poświęcić chwilę na doradztwo zawodowe. Doradztwo zawodowe to proces, w którym doradca wspiera klienta w podejmowaniu przez niego decyzji edukacyjnej czy zawodowej. Dzieje się to dzięki narzędziom i technikom służącym do określenia potencjału, zasobów, ale także zainteresowań, uzdolnień czy potrzeb jednostki. Niewątpliwie jest to forma wsparcia rozwoju zawodowego uwzględniająca procesy zachodzące na rynku pracy. Relacje między doradcą a klientem nie są partnerskie, doradca zawodowy pojawia się często jako ekspert.

Wydaje się, że oba terminy używane w niniejszym artykule nie powinny stwarzać większych problemów. Zastanówmy się w takim razie nad tym, czy doradca zawodowy może być coachem? Pytanie kolejne – czy powinien nim być? A jeśli tak, to w jakim zakresie bądź obszarze?

Oczywiście sytuacja jest idealna, gdy ta sama osoba jest zarówno doradcą zawodowym, jak i coachem bądź trenerem kariery. Niemniej jednak wielu doradców zawodowych w szkole podstawowej nie ma takich kwalifikacji i kompetencji.

Warto jednak przy pracy nad swoim warsztatem zawodowym korzystać z dobrych rozwiązań zaczerpniętych z innych branż. W bieżącej pracy doradczej zazwyczaj skupiamy się na trzech etapach:

• określeniu predyspozycji zawodowych – wrodzonych zdolnościach do wykonywania czynności w ramach danego zawodu;
• diagnozie oceny preferencji zawodowych – poszukiwaniu działań, które jednostka lubi wykonywać;
• stworzeniu indywidualnego planu działania – informacje w etapach I i II porównujemy z sytuacją na rynku edukacyjnym i zawodowym.

W przypadku coachingu zazwyczaj jest to praca nad obszarami, które sprawiają nam trudności. Nie jest to poszukiwanie ścieżki edukacyjnej czy zawodowej, tylko próba znalezienia wyjścia w sytuacji już zastanej (np. zmiana pracy). Jest to próba wykorzystująca zasoby i możliwości.

W kontekście tematyki naszego magazynu skupmy się na wykorzystaniu rozwiązań coachingowych przez doradcę zawodowego. Odpowiadając więc na pytanie zawarte w tytule artykułu – odpowiedź brzmi: nie.

W pracy doradczej warto wykorzystać rozwiązania zaczerpnięte z obszaru coachingowego, m.in. takie jak:

• narzędzia zmieniające perspektywę ucznia – warto sprawdzić przekonania i postawy ucznia wobec poruszanego zagadnienia. W sytuacji, gdy postawa utrudnia osiągnięcie wyznaczonego celu – wprowadzamy mechanizmy zmieniające nawyki i postawy;
• metodę GROW – jest to sposób przeprowadzenia rozmowy, który składa się z czterech etapów: cel, rzeczywistość, opcje, wola. Może to pozwolić doradcy na zaprojektowanie schematu rozmowy doradczej;
• koncentrujące się na możliwościach, a nie na problemie – do wykorzystania w konkretnych przypadkach wymagających takiego działania;
• narzędzie Koło życia. Koło podzielone na osiem części. Zadaniem ucznia jest określenie zadowolenia z danego obszaru;
• metodę SMART;
• narzędzie Ile kawałków papieru. Celem tego narzędzia jest integracja zespołu klasowego.

Pomysłów może być wiele, ale warto pamiętać o jednym. Wykorzystujmy bogactwo narzędzi i rozwiązań coachingowych, zawsze dostosowując je do indywidualnych potrzeb i sytuacji ucznia.