Jak wybrać liceum ogólnokształcące? Aspekty formalne 

Wybór szkoły średniej to jedna z poważniejszych decyzji, które podejmują uczniowie. Po ukończeniu szkoły podstawowej mają do wyboru różne typy szkół – technikum, szkołę branżową i liceum ogólnokształcące. Część koncentruje swoją uwagę na liceum. Przed jego wyborem uczniowie powinni wziąć pod uwagę różne czynniki, m.in. takie jak zainteresowania, umiejętności czy planowany kierunek studiów. Czym jeszcze warto się zainteresować, wybierając liceum? Kilka istotnych aspektów to: profil klasy, rankingi szkół, wyniki matur, wskaźnik edukacyjnej wartości dodanej (EWD), progi punktowe i zasady rekrutacji. Przyjrzyjmy się im bliżej. 

W procesie wyboru liceum ogólnokształcącego warto zebrać jak najwięcej informacji na temat szkoły. Jednym ze źródeł może być Internet. Analiza stron internetowych liceów pozwoli ocenić m.in. wygląd szkoły, wyposażenie sal, wygląd stołówki szkolnej, biblioteki czy ofertę zajęć dodatkowych.  Warto rozpoznać możliwości uczestniczenia w dodatkowych zajęciach, kółkach zainteresowań, ciekawych wykładach i laboratoriach. Można w ten sposób też dowiedzieć się, czy w szkole są organizowane wycieczki, wyjazdy w interesujące miejsca. Wszystkie te informacje będzie można pogłębić, uczestnicząc w dniach otwartych szkoły. 

Lokalizacja szkoły to również ważny aspekt, który może mieć wpływ na jej wybór. Uczniowie powinni zwrócić uwagę na to, czy szkoła jest łatwo dostępna, czy można do niej dotrzeć piechotą, rowerem, komunikacją publiczną. Pozwoli to zaplanować i ocenić czas potrzebny na codzienne dojazdy ucznia do szkoły oraz związane z tym koszty.  Zazwyczaj, kiedy odległości są większe, koszty rosną.  Innym, ważnym aspektem, o którym trzeba pomyśleć przy wyborze liceum, jest profil klasy.  Licea oferują różne profile, np. matematyczno-fizyczny, humanistyczny, lingwistyczny, artystyczny itp. Wybór odpowiedniego zależy od zainteresowań, zdolności i planów zawodowych ucznia. Na przykład, jeśli uczeń planuje kontynuować edukację na studiach związanych z naukami ścisłymi, warto wybrać liceum o profilu matematyczno-fizycznym. 

Wybór profilu to jednocześnie wybór przedmiotów na poziomie rozszerzonym. Powinien być on powiązany z kierunkiem studiów, które uczeń bierze pod uwagę po ukończeniu szkoły średniej.  Zdecydowana większość uczelni w Polsce przyjmuje kandydatów na studia na podstawie wyników z egzaminu maturalnego. Zastanowienie się i określenie kilku interesujących ucznia kierunków studiów ułatwi wybór liceum i profilu klasy. 

W wyborze liceum pomocne mogą być rankingi szkół i wyników matur. Przy analizowaniu ich warto zwrócić uwagę, na podstawie jakich danych zostały sporządzone. W powszechnie znanym rankingu liceów „Perspektyw” licea ogólnokształcące oceniane są za pomocą trzech kryteriów1. Są to: 

• wyniki matury z przedmiotów obowiązkowych, 
• wyniki matury z przedmiotów dodatkowych, 
• sukcesy uczniów w olimpiadach. 

Wybierając liceum, warto też sprawdzić na stronie Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej (OKE) wyniki egzaminów maturalnych. Okręgowe komisje egzaminacyjne w kraju co roku publikują je    z podziałem na poszczególne województwa, powiaty i konkretne szkoły.  Oprócz sprawdzenia rankingów i wyników matur warto też zainteresować się rzeczywistym wkładem szkoły w wyniki nauczania. Do tego służy wskaźnik edukacyjnej wartości dodanej (EWD).  Metoda EWD stanowi zestaw technik statystycznych pozwalających określić przeciętny wzrost umiejętności i wiedzy uczniów w danym okresie.  Można w ten sposób zorientować się, jak dobrze dana szkoła uczy swoich uczniów. Dzięki temu edukacyjna wartość dodana dostarcza rodzicom i uczniom informacji przydatnych przy wyborze liceum. Baza dostępna jest na stronie internetowej www.ewd.edu.pl.

Istotnym elementem rekrutacji do liceum są wyniki egzaminu ósmoklasisty. W tym roku został on przeprowadzony w dniach 23–25 maja, a termin dodatkowy wyznaczono na 12–14 czerwca. O jego wynikach uczniowie zostaną poinformowani 3 lipca.  Można je będzie sprawdzić przez internet na indywidualnych kontach ucznia. 

Dokładne terminy rekrutacji do liceów, które obowiązują w tym roku, zostały podane na stronach kuratorium oświaty danego województwa. Mogą się one nieznacznie różnić od siebie, w zależności od regionu lub miasta. 

Warto też pamiętać o terminach egzaminów dodatkowych.  Egzaminy dodatkowe mają miejsce przy rekrutacji: do

• klas dwujęzycznych – są to sprawdziany predyspozycji i kompetencji językowych, 
• klas i szkół sportowych – to próby sprawności fizycznej, 
• klas i szkół artystycznych – to są z kolei sprawdziany uzdolnień kierunkowych. 

W większości województw odbędą się one w połowie czerwca tego roku. Ich dokładne daty wyznaczają dyrektorzy poszczególnych szkół. 

Uczeń kończący szkołę podstawową, podczas rekrutacji do liceum, może maksymalnie uzyskać 200 punktów. Połowę z nich można uzyskać z egzaminów końcowych. Wynik egzaminu z języka polskiego oraz z matematyki należy pomnożyć przez 0,35. Punkty za egzamin z języka obcego nowożytnego mnoży się przez 0,3. 

Pozostałe punkty można uzyskać za: 

• wyniki na świadectwie – oceny na świadectwie przeliczane są na punkty z następujących przedmiotów: język polski, matematyka oraz dwa wybrane przedmioty, za które dostaje się punkty, ubiegając się o przyjęcie do danej klasy w liceum,
•  szczególne osiągnięcia, np. sukcesy w konkursach przedmiotowych oraz osiągnięcia artystyczne i sportowe,
•  uczestnictwo w wolontariacie. 

Poniższa tabela prezentuje sposób przeliczania ocen na świadectwie na punkty. 

Tabela. Przyznawanie punktów za oceny na świadectwie

Ponadto dodatkowe punkty można uzyskać za: 

• świadectwo z wyróżnieniem – 7 punktów, 
• wolontariat szkolny – 3 punkty, 
• sukcesy w konkursach kuratoryjnych, konkursach wiedzy, osiągnięcia artystyczne i sportowe – od 2 do 10 punktów (maksymalnie można uzyskać 18 punktów). 

Wszystkie punkty sumują się na ogólny wynik uzyskany przez ucznia. Z tym wynikiem podchodzi on do naboru i ubiega się o miejsce w wybranej przez siebie klasie w liceum. 

Często na stronach szkół publikowane są progi punktowe z ubiegłych lat. Wskazują one, jaka najmniejsza liczba punktów pozwalała dostać się do danej klasy. Zapoznanie się z progami punktowymi pozwala zorientować się, jaki limit obowiązywał wcześniej, i oszacować swoje szanse w danym  roku. Mogą one stanowić pewną podpowiedź. 

W całej Polsce kandydaci mogą rekrutować się do co najmniej trzech wybranych szkół – to gwarantują przepisy. Jednak w niektórych jednostkach samorządu terytorialnego można wybrać ich więcej.  Wszystko zależy od tego, jaką decyzję podejmie organ prowadzący szkoły na danym terenie.  Rekrutacja do liceum składa się z kilku etapów. Co zatem należy zrobić? 

1. Złożyć wniosek o przyjęcie do wybranych szkół ponadpodstawowych. 
2. Dostarczyć zaświadczenie o wyniku egzaminu ósmoklasisty do szkół, w których uczeń złożył wniosek o przyjęcie. 
3. Złożyć deklarację woli przyjęcia do wybranej szkoły – po podaniu listy zakwalifikowanych kandydatów. Uczniowie dostarczają oryginałświadectwa ukończenia szkoły podstawowej oraz oryginał wyniku egzaminu ósmoklasisty. 
4. Po zebraniu deklaracji od uczniów szkoły podają listę uczniów przyjętych i nieprzyjętych. 
5. Dodatkowa rekrutacja – jeśli uczeń znalazł swoje nazwisko tylko na listach kandydatów niezakwalifikowanych, oznacza to, że nigdzie się nie dostał. Przystępuje wówczas do rekrutacji uzupełniającej. 

Proces wyboru liceum ogólnokształcącego wymaga staranności i odpowiedniego przygotowania.  Warto śledzić terminy, analizować wymagania oraz procedury określone przez daną szkołę. Warto też wziąć pod uwagę inne kryteria, np. lokalizacja szkoły, odległość od domu, możliwości dojazdu, wyposażenie, opinie znajomych, klimat szkoły.  Pomocny może być też udział w dniach otwartych szkoły. Wszystko to wpłynie na wybór tej, która najlepiej odpowiada potrzebom i celom konkretnego ucznia. Ponadto zapewni mu komfort emocjonalny i pozwoli efektywniej przygotować się do egzaminów maturalnych.  

Przypisy: 

1 Perspektywy, https://licea.perspektywy.pl/2022/rankings [dostęp: 11.04.2023].