Artykuły

• Kompetencje i predyspozycje zawodowe – klucze do trafnego wyboru ścieżki kariery

  Kompetencje to zbiór wiedzy, umiejętności, postaw i zachowań, które pozwalają na skuteczne wykonywanie określonego zadania lub osiąganie zamierzonych celów. Obejmują zarówno wiedzę teoretyczną, jak i praktyczną, stosowaną w różnych sytuacjach życiowych i zawodowych. Predyspozycje natomiast to cechy związane z czyimiś skłonnościami lub umiejętnościami. Ich posiadanie sprawia, że ktoś szczególnie nadaje się do czegoś1. Zastanówmy się, czym są kompetencje i predyspozycje zawodowe oraz dlaczego warto o nich mówić na zajęciach z doradcą zawodowym w szkole.  Z artykułu dowiesz się m.in.: Czym są kompetencje zawodowe i predyspozycje zawodowe? Jakie są różnice między kompetencjami ogólnymi a specjalistycznymi? Jakie są modele kompetencji zawodowych i jak mogą być wykorzystywane? Jak można określić i poznać swoje predyspozycje zawodowe? Jakie są związki między kompetencjami a predyspozycjami zawodowymi?

• 1. Predyspozycje zawodowe – jakie mogą być i jakie posiadasz. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VIII

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: uczeń potrafi rozpoznać i zdefiniować własne predyspozycje zawodowe. Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie znaczenie i korzyści płynące z trafnej identyfikacji predyspozycji zawodowych, rozumie rolę procesu samopoznania w identyfikacji swoich predyspozycji zawodowych, potrafi wykorzystać własne predyspozycje w dalszym planowaniu swojej ścieżki edukacyjno-zawodowej, rozwija umiejętność pracy zespołowej. Metody pracy: praca w parach/praca grupowa, praca zespołowa, burza mózgów, rozmowa kierująca, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: karty pracy, flipchart i pisaki lub monitor (tablica) multimedialny, kartki samoprzylepne, Zawód na fotografii (załącznik nr 1 – po jednej fotografii dla każdej grupy), Zawód a predyspozycje (załącznik nr 2), Wybrane predyspozycje zawodowe (załącznik nr 3), Typy predyspozycji zawodowych (załącznik nr 4). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 2. Na tropie talentów i umiejętności. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe) w kontekście planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej; załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: rozwijanie umiejętności rozpoznawania własnych zasobów (szczególnie talentów i umiejętności) oraz możliwości ich wykorzystywania w kształtowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej. Cele szczegółowe:Uczeń: zna różnicę w znaczeniu słów „talent” i „umiejętność”, potrafi określić swoje talenty oraz wymienić posiadane umiejętności, zwiększa świadomość posiadania potencjału i wzmacnia swoje poczucie własnej wartości, wzmacnia motywację do działań związanych z rozwojem swoich umiejętności i zdolności. Metody pracy: miniwykład, praca indywidualna, praca grupowa, dyskusja moderowana, burza mózgów. Środki dydaktyczne: Odszukaj swoje umiejętności (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), kartki A4 do ćwiczenia Poszukiwacze talentów dla każdego ucznia, przyrządy do pisania, flipchart. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 3. Znaczenie stanu zdrowia dla wyboru zawodu. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych, załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: doskonalenie umiejętności rozpoznawania własnych możliwości zawodowych z uwzględnieniem stanu zdrowia. Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie wpływ stanu zdrowia na kształtowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, zna możliwości wykonywania zadań zawodowych przez osoby z różnymi problemami zdrowotnymi, potrafi wymienić ograniczenia zdrowotne występujące w różnych zawodach, dostrzega własne możliwości zawodowe, uwzględniające stan zdrowia, rozwija umiejętność poszukiwania i analizowania informacji w zasobach internetowych. Metody pracy: miniwykład, praca indywidualna, praca grupowa, studium przypadku, autodiagnoza. Środki dydaktyczne: arkusze Przeciwwskazania do wykonywania zawodu (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), arkusz Samoocena stanu zdrowia (załącznik nr 2 – dla każdego ucznia), przyrządy do pisania, komputer z dostępem do Internetu (dla każdej grupy), flipchart. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 4. Poznaj siebie – wiedza niezbędna do odpowiedzi na pytanie „Co chcę w życiu robić?”. Scenariusz zajęć dla uczniów klas I-III

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy indywidualnej i w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III, uczeń: opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać; prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób; załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: przygotowanie uczniów do rozpoznawania predyspozycji zawodowych, wiążących się z wykonywanym rodzajem zawodu. Cel szczegółowy:Uczeń: wyjaśnia i rozumie terminy „predyspozycje zawodowe”, „zainteresowania”, zauważa związek między predyspozycjami i cechami osoby a zawodem, współpracuje w grupie. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, praca grupowa. Środki dydaktyczne: karty postaci z bajek z ćwiczenia Gdy dorosnę zostanę… (załącznik 1), arkusze papieru flipchart, pisaki, pudełeczka po zapałkach (dla każdego ucznia). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 5. Samopoznanie – budowanie adekwatnego obrazu własnej osoby. Scenariusz zajęć dla uczniów klas IV-VI

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI, uczeń: określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje, załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: przygotowanie uczniów do rozpoznawania własnych zainteresowań i uzdolnień oraz kompetencji. Cel szczegółowy:Uczeń: rozumie i wyjaśnia terminy „talent”, „cecha charakteru”, potrafi wyjaśnić, jaką rolę w trafnym wyborze zawodu pełni samoocena, uświadamia sobie posiadanie własnych mocnych stron, wzmacnia swój pozytywny wizerunek. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, praca indywidualna, praca grupowa. Środki dydaktyczne: arkusze papieru flipchart, kartki, pisaki, krzesła, piłka, Moje imię mnie określa – przykład (załącznik nr 1). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 6. Ekstrawertyk, introwertyk. Rola typu osobowości w planowaniu kariery. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Cel główny: uczeń potrafi rozpoznać i zdefiniować swoje predyspozycje zawodowe, w tym własny typ osobowości. Cele szczegółowe:Uczeń: rozumie znaczenie i korzyści płynące z trafnej identyfikacji swojego typu osobowości, rozumie rolę procesu samopoznania swojego typu osobowości, potrafi wykorzystać wiedzę o własnym typie osobowości w dalszym planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej, rozwija umiejętność pracy zespołowej, kształtuje postawę tolerancji wobec innych osób. Metody pracy: praca grupowa, praca zespołowa, burza mózgów, miniwykład, rozmowa kierowana, praca indywidualna. Środki dydaktyczne: karty pracy, flipchart i pisaki, monitor (tablica) multimedialny lub ekran i rzutnik, kartki samoprzylepne (najlepiej w kilku kolorach), kartki A4, Profile osobowe (załącznik nr 1 – jeden dla grupy), Miejsca pracy na fotografii (załącznik nr 2), Postacie literackie a typy osobowości (załącznik nr 3), Klasowe koło osobowości (załącznik nr 4). Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 7. Czy jestem kompetentny? Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII–VIII

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: poznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe); załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: zapoznanie z rodzajami kompetencji. Cele szczegółowe:Uczeń: wie, co to są kompetencje, wymienia rodzaje kompetencji, podaje przykłady kompetencji twardych i miękkich, potrafi odróżnić kompetencje od kwalifikacji. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w parach, analiza filmu. Środki dydaktyczne: film pt. Kompetencje – twarde czy miękkie?13, Przyjęcie urodzinowe Magdy (załącznik nr 1 – jeden na parę), komputer z dostępem do Internetu, rzutnik. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 8. Budować i remontować. Scenariusz zajęć dla klas VII–VIII

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy indywidualnej i pracy w parach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania, załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: poznanie i analizowanie informacji na temat zawodu technika renowacji elementów architektury. Cele szczegółowe:Uczeń: wie, do której branży przynależy zawód technika renowacji elementów architektury, wskazuje źródła wiedzy o tym zawodzie, wymienia korzyści i wady wynikające z pracy w tym zawodzie. Metody pracy: rozmowa kierowana, praca w parach, praca indywidualna, miniwykład. Środki dydaktyczne: film Technik renowacji elementów architektury, Zintegrowana Platforma Edukacyjna18, rzutnik, komputer, Budować i remontować (załącznik nr 1 – dla każdego ucznia), Plusy i minusy, Ścieżka kariery (załącznik nr 2 – jeden na parę), pisaki, dostęp do komputera – dla każdego ucznia. Przewidywany czas realizacji: 45 min.

• 9. Mistrzowie zarządzania sieciami. Scenariusz zajęć dla uczniów klas VII-VIII

  Scenariusz przeznaczony jest do pracy w grupach przy realizacji następujących treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego dla klas VII–VIII, uczeń: wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania, załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego. Cel główny: przygotowanie uczniów do posługiwania się informacjami o pracy administratora. Cel szczegółowy: Uczeń: wyjaśnia znaczenie pracy administratora w zakładach pracy, podaje przykłady miejsc pracy administratora, współpracuje w grupie. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, praca grupowa. Środki dydaktyczne: Sylwetka administratora (załącznik nr 1 – dla każdej grupy), Krzyżówka (załącznik 2 – dla każdej pary), arkusze papieru flipchart, pisaki. Przewidywany czas realizacji: 45 min.